72
OVER LANDMETEN EN CARTOGRAFIE
Wat heeft landmeten met cartografie te maken?
Niets. Althans in zekere zin niets. Ik wil het me namelijk
in dit verhaal gemakkelijk maken en de zaken duidelijk,
d.w.z. zo veel mogelijk in zwart-wit tekenen. Ik ga er
hier van uit dat geodesie grotendeels niet anders is dan
het meten van land, anders gezegd: het bepalen van de
positie van punten uit een terrein (en hiermee tot op zekere
hoogte van vormen en afmetingen in dat terrein) en
het eventueel herleiden van deze posities naar een plat
vlak, volgens een bepaald wiskundig systeem, waardoor
de meetgegevens de basis kunnen worden voor een kaart.
Een naïeve en misschien te beperkte definitie, ik erken
het graag. Maar wel een die de eigenlijke kern aangeeft.
Dat geodeten in Nederland en elders zich, buiten deze
geometrische kern, andere kundigheden eigen maken,
zoals bijvoorbeeld juridische of planologische, is hier
niet van zo veel belang. Want ik wil in de volgende blad
zijden in de allereerste plaats duidelijk proberen te maken
dat meten en beheren van land of water of wat dan ook
in de verste verte geen grafische vakken zijn, zoals het
kaartenmaken. En dat cartografie een vak is, ook al
kunnen we allemaal wel een kaartje tekenen.
Geodesie, in het terrein of via foto's, is dus een meetkun
dige werkzaamheid. En wel een die in het algemeen alleen
zinrijk bedreven kan worden wanneer van te voren door
deze of gene bepaald is welke meetnauwkeurigheid ver
langd wordt of zin heeft, en welke vormen, posities of
afmetingen uit het terrein in gemeten punten moeten
vastliggen: bijvoorbeeld een rivier, een autoweg, een
eigendomsgrens wel, een greppel, een varkenshok, een
topografische grens niet.
Uit het bovenstaande mag duidelijk zijn dat het goed is
(en voor bepaalde werkzaamheden zelfs onontbeerlijk)
dat de geodeet enig fundamenteel begrip heeft van de
Jan E. Romein