82
finden, Sinn für Proportionen sind unabdingbar,
um eine schone Karte und damit die anschauliche, aus-
drucksvolle Karte zu erzeugen.
Zeker, er zijn wel eens betere dingen geschreven over de
betrekkingen tussen functionaliteit en schoonheid, vorm
en inhoud, maar het citaat hierboven beschrijft de er
varingen van de tekenaar Imhof die de moderne Zwitserse
topografische kaarten tot een voorbeeld voor de hele
wereld gemaakt heeft. En cartografie heeft in elk geval
in zoverre met kunst te maken dat wie een goed of slecht
ontworpen kaart niet bijna instinctief als zodanig herkent
(maar geneigd is het kaartontwerpen te zien als kosme-
tiek, als mooimakerij in plaats van als structurering),
dat zo iemand ook nooit enig echt benul blijkt te hebben
van grafisch ontwerpen buiten de cartografie of van
beeldende kunst in het algemeen.
In vervolg op wat ik voor het citaat van Imhof schreef,
mag ik hier aantekenen dat een eventueel gevaar van de
(nodige en onvermijdelijke) automatisering in de kaart
vervaardiging, die thans doorbreekt, niet zozeer hierin
gelegen is dat de kaarten er lelijker door zouden worden,
maar: slechter, minder bruikbaar. Wanneer men maar
niet vergeet dat een kaart die geheel automatisch door
een machine getekend wordt, door een cartograaf ont
worpen moet worden, zie ik geen enkele bedreiging in
tekenmachines. Ook niet voor wat tegenwoordig zo
zoetjes heet de werkgelegenheid.
Aangezien nu het in beeld vertalen van gegevens uit
talloze studiegebieden het eigenlijke werk is van de carto
graaf, en dit dus een vak op zichzelf is als het goed ge
beurt, kan in het algemeen echt niet verwacht worden
dat zelfs een uitstekend cartograaf die vier a vijf jaar ge
studeerd heeft ook nog werkelijk deskundig is op vakge
bieden waaruit hij zijn gegevens ontvangt voor kaarten.
Hij is kaartmaker, geen geodeet, geoloog, bodemkundige
enz. Wel dient hij als kaartgraficus uiteraard vrij wat
kennis te hebben van grafische techniek en typografie. Dit
houdt o.a. in reproduktie- en druktechnieken die in de
moderne kaartmakerij vaak nauw verweven zijn met
het eigenlijke ontwerpen en tekenen, of het verwerken
