Het bezwaar van een opsomming als die van Lichfield is dat de ver
klarende waarde ervan gering is, de opsomming onvolledig en dat
er nagenoeg geen betrouwbaar kompas aan ontleend kan worden
voor een effektieve aanpak van de stadsvernieuwing.
In het nuvolgende doe ik een poging een multicausale stadsveroude-
ringstheorie te ontwikkelen, althans de kontoeren daarvan te schet
sen.
Kern van deze theorie is dat stadsveroudering moet worden ver
klaard uit meerdere oorzaken, die elkaar versterken. Ik onderscheid
vijf met elkaar samenhangende kategorieën oorzaken.
Technisch-funktionele veroudering van woning en woonomgeving
[i]
Woning en woonomgeving worden ouder en slijten. De ekonomisch-
funktionele veroudering van woning en woonomgeving wordt ver
scherpt doordat voortdurend nieuwbouw aan de voorraad wordt toe
gevoegd, met de langste verwachte ekonomische levensduur. Naar
mate er in de nieuwbouw meer innovaties worden doorgevoerd, ver
oudert de voorraad relatief sneller. Naarmate er meer nieuwbouw
wordt toegevoegd, verslechtert de relatieve positie van oude wo
ningen en wijken in de totale voorraad.
Nieuwbouw kan worden aangepast aan technologische, sociale en
andere ontwikkelingen; oude woningen en wijken kunnen veelal moei
lijk aan dergelijke veranderingen worden aangepast.
Woning en woonomgeving slijten harder naarmate de kwaliteit bij de
totstandkoming van woning en woonomgeving slechter waren. De
slechte kwaliteit van de nieuwbouw in de negentiende-eeuwse stads
wijken heeft, om met Kruijt te spreken Tf.als een onwelkome er
fenis uit het verleden tot een betrekkelijk vroegtijdig bouwtechnisch
verval van de 19e-eeuwse wijken geleid" [1],
Sociale veroudering van woning en woonomgeving door doorstro
ming van bewoners en verhuurders [1, 4, 5, 6J
Samenhangend met de technisch-funktionele veroudering verandert
de samenstelling van de bevolking van oude wijken. Opeenvolgende
bewonerskategorieën nemen een steeds lagere sociale positie in.
Deze sociale degradatie verloopt sneller naarmate woning en woon
omgeving sneller fysiek verouderen. Op haar beurt verhaast de so
ciale degradatie het technisch-funktioneel verouderingsproces.
Niet alleen bewoners stromen door, ook de verhuurders zijn onder
hevig aan een 'filtering process'. Bij opeenvolgende verhuurders-
kategorieën krimpt de tijdshorizon steeds verder in. Dit geldt met
name voor de partikuliere verhuurders. Naarmate woning en woon-
132
