Over het vormen tot vormgever
Vroeger, en ik weet niet of dat nog zo is. kregen eerstejaars op
bouwkunde een klomp boetseerklei in handen gedrukt en op geode
sie een trekpen (modernere tekengereedschappen waren uit den
boze) waarmee je blauwe lijntjes op gefantaseerde kadastrale
kaarten moest overtrekken in zwarte inkt, uitsluitend met behulp
van een driehoek. De ontwerper van deze kaartjes heeft er onge
twijfeld veel plezier aan beleefd de meest fantastische vijvers,
kerken en gemeentehuizen op papier te zetten, maar ik vrees dat
het kleine beetje fantasie dat de studenten dank zij ons op braaf
na-apen en napraten gericht onderwijssysteem nog restte, er ze
ker niet door werd gestimuleerd.
Gelukkig is er wel het een en ander veranderd. We hebben pro
jectonderwijs gekregen, het zelf nadenken, zelf vormgeven, wordt,
door sommigen althans, aangemoedigd. Nog niet algemeen, de stu
denten krijgen nog vaak een vorm opgedrukt of hoeven niet veel
meer te kunnen dan iets reproduceren.
Een vormgever zoals de bouwkundeman zal de geodeet wel nooit
worden. Als je een sterke scheppingsdrang hebt ga je waarschijn
lijk geen geodesie studeren. Ook de omgeving waarin de studenten
komen te verkeren ademt geen creativiteit. Geen ruwe schetsen,
geen wilde kreten, geen fantastische maquettes in het gebouw voor
geodesie. In de beroepswereld tref je voornamelijk nauwgezette
boekhouders aan.
Dat zal wel zo blijven. Voorwerpen van schoonheid of gewoon ple
zierige dingen zie ik de geodeet nog niet maken, en dat hoeft ook
niet. Maar wat de geodeet wel ontwerpt: kaarten, vastgoedsyste
men, werkwijzen, regelingen, dat moet goed zijn, passen in de
context waarin het wordt toegepast.
Wat dat betreft is er geen wezenlijk verschil met het vormgeven
wat anderen doen. De context is anders, het materiaal en de cri
teria zijn anders, maar de algemene ontwerpmethodiek blijft on
geveer dezelfde.
Hoe leren we de studenten vormgeven. Alleen luisteren en lezen
is niet voldoende, je moet zelf met de problemen worstelen. Je
leert niet blokfluit spelen door veel naar Frans Briiggen te luiste
ren. Je maakt geen architect door hem alleen goed ontworpen ge
bouwen te laten zien. Een geodeet kan niet uit de boeken alleen
leren een informatiesysteem voor vastgoed op te bouwen, of juri
dische regelingen te ontwerpen door alleen colleges te volgen en
dictaten door te worstelen van iemand die daar erg goed in is.
Zelf ermee werken, ontdekken waar het allemaal fout kan lopen,
waar het materiaal tekort schiet, waar botsingen ontstaan met de
162
