Deze nieuwigheden hebben, zoals opgemerkt, de geodesie niet on
gemoeid gelaten, maar niet alleen wat betreft het meetproces,
maar ook wat betreft de verwerking van de metingen, en wel in
twee opzichten. In de eerste plaats was er natuurlijk de automa
tisering van het rekenproces, maar daarnaast was een aanpassing
van het geodetische model nodig, en dit weer in samenhang met de
door de automatisering geboden mogelijkheden. ZoTn aangepast
model moet plaats bieden aan nieuwe typen van gemeten groothe
den en tevens nieuwe karakteristieken van bekende typen van groot
heden opvangen. Kenmerkende nieuwe karakteristieken zijn een
verbeterde meetprecisie en een verhoogd tempo van meten met de
daardoor geboden gelegenheid tot opvoering van de herhalingsfre
quentie bij het meten. De opvang van zulke karakteristieken houdt
in dat het model in die zin wordt aangepast dat de nieuwe karakte
ristieken geodetisch zo volledig mogelijk worden benut. Dit leidt
dan doorgaans tot een detaillering en soms tot een uitbreiding van
een model in verschillende opzichten. Zo moeten natuurlijk grote
re aantallen metingen en metingen van een grotere verscheiden
heid in het model een plaats krijgen. Voorts betekent de verbete
ring van meetprecisie dat de mate van stochasticiteit van de me
tingen vermindert en dat méér van wat vroeger als niet fysisch
verklaarbaar mocht of moest worden vereffend, nu door het model
moet worden verantwoord. Omstandigheden en invloeden die vroe
ger, gezien de beperkte meetprecisie, mochten worden verwaar
loosd gaan nu optreden in het model en meetomstandigheden, voor
de invloeden waarvan niet-stochastisch mocht worden gecorrigeerd
kunnen nu aanleiding gaan geven tot het opnemen van onbekenden.
Al deze complicaties leiden tot een geïntensiveerd zoeken naar
nieuwe wegen voor de geodetische probleemstelling en naar nieuwe
wiskundige en vooral ook statistische hulpmiddelen om die wegen
te bewandelen.
Het wordt er niet gemakkelijker op, maar wel boeiender. Wat
vroeger als storing werd ervaren, geldt nu soms als onderwerp
van onderzoek. Traditioneel onderwerp van onderzoek in de geo
desie is de meetkundige beschrijving van het aardoppervlak in
gedeelten of in wereldwijd verband en, mede met het oog daarop,
de bepaling van het zwaartekrachtsveld. Traditioneel is ook de
veronderstelling daarbij dat de aarde star is in de zin dat bekende
afwijkingen van deze starheid bij de geldende meetprecisies mo
gen worden verwaarloosd of uitdrukkelijk als bekend in rekening
mogen worden gebracht. In het licht van de geschetste ontwikke
ling zou deze veronderstelling nu moeten worden herzien. Ver
vormbaarheid van de aarde zou in het geodetisch model moeten
worden toegelaten.
172
