Het gebruik van acoustische bakens op de zeebodem is een manier
van assistentie bij de plaatsbepaling waarbij men gebruik maakt
van de plaatsbepalingsmethoden boven water om het baken op een
bekende plaats neer te leggen.
Het gebruik van acoustische bakens is vooral van belang bij het
z.g. "Dynamic Positioning System". Bij dit systeem wordt een
boor locatie, of een "well head" gemarkeerd door een viertal
acoustische bakens rondom. Het boorvaartuig wordt daarbij door
de aan boord aanwezige geprogrammeerde computer, zodanig be
stuurd dat de voorgeschreven afstanden tot de vier bakens zo goed
mogelijk constant blijven. Dit wordt verkregen doordat de com
puter rechtstreeks commando's geeft aan de voorstuwings- en
stuurmechanismen. Het systeem dient ook te blijven werken bij
het optreden van golven, deining, wind en stroom. De toegestane
tolerantie is omstreeks zes procent van de waterdiepte.
Een met het Dynamic Positioning System overeenkomend systeem
wordt gebruikt bij de onderwater re-entry, het opnieuw inbrengen
van de boorbeitel en -buis in het reeds bestaande boorgat. Ter
appreciatie van dit probleem kan men het vergelijken met het
neerlaten vanaf de Eifeltoren van een vlaggelijn met een steentje
eraan, bij een veranderlijke bries en op aanwijzing van anderen,
in een theekopje dat op de grond staat.
Voor het zorgvuldig, systematisch en nauwkeurig onderzoeken van
een enkele tientallen vierkante zeemijlen groot zeebodemoppervlak
op grotere diepte (bijvoorbeeld bij het zoeken naar een wrak of
verloren gegane zeer kostbare apparatuur) is het denkbaar dat in
de naaste toekomst acoustische ruimtelijke hyperbolische plaats
bepalingssystemen worden ontwikkeld voor gebruik onder water.
De twee belangrijkste problemen daarbij zijn vooralsnog de vrij
grote fluctuaties in de voortplantingssnelheid van het geluid in
zeewater als gevolg van temperatuur- en zoutgehalteveranderingen,
alsook de in de acoustische zendapparatuur in te bouwen vermo
gens voor het autonoom werken gedurende langere tijd, al dan niet
getriggered en gestopt door het ervan gebruik makende voertuig.
Resumerend kan worden gezegd, dat de mariene geodesie op dit
moment een goed inzicht heeft in de voor haar liggende taken,
waarvan met name het overbruggen van de oceanen voor het aan
eensluiten van continentale geodetische netten dient te worden ge
memoreerd alsmede het daarmee verband houdende resultaat van
grotere nauwkeurigheid in de mondiale elektronische plaatsbepa
lingssystemen. Dit laatste in connectie met de andere taak van de
mariene geodesie, te weten het bepalen van de vorm en grootte
van het ondergedompelde deel van het aardoppervlak.
188
