De bemonstering gaat nog op uiterst primitieve wijze, zowel wat de
dikte van de grindlaag als wat deconcentratie betreft. De positione
ring geschiedt t.o.v. een paar vaste punten op de wal of een boei.
Scheidingsapparatuur ontbreekt vaak en dus is het van belang de
plaatsen te weten waar een hoge concentratie aan grind ligt. wil
men niet met een ruim vol zand thuis komen: grind kost ca. 5 x
zoveel als zand.
De ontginning van de grindafzettingen in de Noordzee gebeurt min
of meer willekeurig; bij gebrek aan een nauwkeurige plot zal het
ook niet anders kunnen.
Een emmerbagger ligt verankerd aan 5 draden en beweegt zich da
gelijks maar enkele tientallen meters vooruit; hij kan het terrein
dus redelijk goed schoon baggeren.
Een sleepzuiger moet proberen zijn banen zoveel mogelijk paral
lel en aaneengesloten te varen, waarbij hij ongewild tientallen me
ters van zijn baan kan afwijken, de z.g. verdrifting, afhankelijk
van zijn stuureigenschappen.
Bovendien is hij nog onderhevig aan de invloed van stroom en wind.
De exploratie en de exploitatie van de shelf vormen dus geen uitda
ging voor de geodeet omdat bestaande technieken toereikend zijn
om met de vereiste nauwkeurigheid te werken. De efficiency waar
mee de zeebodem bewerkt kan worden hangt in hoge mate van de
nauwkeurigheid van zijn metingen af.
Anders is het bij de diepzee-afzettingen en met name de mangaan-
knollen, die in onmetelijke hoeveelheden op de bodem van de ocea
nen voorkomen. De "lekkerste'' knollen, d.w.z. die met de gunstig
ste samenstelling, bevinden zich op een diepte van 4 a 5000 m in
de Stille Oceaan. Merkwaardigerwijs liggen ze in een laag die
maar 1 knol dik is, boven op het sediment dat uit fijn slib bestaat.
Volgens de huidige stand van de techniek zijn er 2 beproefde sys
temen om de knollen te oogsten, n.l. door middel van de airlift öf
van een eindeloze keten van baggeremmers.
Een amerikaanse maatschappij, Deepsea Ventures Inc. heeft een
claim gelegd op een stuk zeebodem van 60.000 km2 (bijna 2x Neder
land), dat halverwege tussen Californië en Hawaii is gelegen. De
moeilijkheden beginnen reeds met de bemonstering van dit gebied.
Daar wij met een oppervlakte-afzetting te maken hebben, zouden
wij d.m.v. fotografie, televisie of side-scanning sonar* een rede-
De side-scanning-sonar zendt zijn impulsen in een waaiervorm uit zodat
scheve opnamen gemaakt kunnen worden, waardoor zijn bereik veel groter
is dan van de gewone sonar.
208
