Het verschaffen van de nodige inzichten waardoor meer verant
woorde beslissingen kunnen worden genomen is primair de taak
van de planning, die daarmede vooral een verkennende en advise
rende functie in de beleidsvoorbereiding heeft.
Bij deze definitie en taakaanduiding van planning zijn enkele vraag
tekens te plaatsen. Niet alle activiteiten in de beleidsvoorberei
ding, die in het gangbare spraakgebruik met planning worden aan
geduid, hebben een wetenschappelijk karakter. Omgekeerd vindt
er in de beleidssfeer wetenschappelijk onderzoek plaats dat gericht
is op meer inzicht, maar door velen moeilijk als planning zal wor
den gezien.
Overigens blijken er inderdaad zoveel verschillende opvattingen
over planning te bestaan dat iedere opvatting, mits goed gedefi-
niëerd, gerespecteerd kan worden. Het feit dat de Commissie de
Wolff echter deze definitie koos, mag binnen de nederlandse ver
houdingen niet zonder betekenis worden geacht. Vooruitlopend op
ons betoog signaleren wij dat in de opvatting van de Commissie de
Wolff naast de adviserende functie in de beleidsvoorbereiding, de
verkennende functie beklemtoond wordt.
Het begrip planning is, welke definitie men er ook aan geeft, terug
te brengen op het woord plan. Dat staat voor een opzet, een ont
werp, een voornemen om iets te maken of te doen; altijd betreft
het een denkbeeld over doelgericht handelen. Met planning bedoelt
men dan ofwel het proces van opstellen van zo'n plan, ofwel het
gebruik maken van plannen in het kader van een meer omvattend
proces (of plan). In de laatste opvatting neigen sommigen ertoe
planning met beleid te vereenzelvigen. Planning in de tweede be
tekenis zal nog aandacht krijgen in het hoofdstuk "Informatie en
beleid". Op deze plaats past een nadere beschouwing van planning
in de eerste betekenis, dat is die van opstelling van een plan.
Wat houdt dat in? In essentie is het het aangeven van een weg, c.q.
van middelen, om een of meerdere doelen te bereiken. Blijkens
de literatuur is men het er over eens dat het stellen van doelen
ergens op gebaseerd moet zijn; probleemanalyse, volkswil of iets
dergelijks. Laten wij de doelstellingen van machtswellustelingen
en krankzinnige geleerden buiten beschouwing dan kunnen we con
stateren dat de wens om iets te veranderen of iets te bereiken
doorgaans wordt ingegeven door een verlangen naar "beter", dat
wil zeggen naar een situatie die ten opzichte van de huidige om
standigheden en de wijze waarop we die ervaren, in de toekomst
anders en positiever gewaardeerd zal worden. Hieruit valt de vol
gende definitie te destilleren. Een plan is een concept (denkbeeld!)
van een mogelijke transformatie van (een deel van) de huidige wer
kelijkheid in een nieuwe - betere - werkelijkheid.
78