de gravimeter waren versnellingsmeters aangebracht waarmee
de zgn. tTcross-couplingTT-correctie berekend werd. Vooral bij
slecht weer was het belangrijk dit effect te meten.
Tenslotte was het uiteraard belangrijk de stroom van meetge
gevens automatisch te verwerken en te registreren, dit gebeur
de op magneetband. Hiervoor hadden we de beschikking gekre
gen over een HP9845-tafelcomputer van de Shell, met een pro
gramma. Om de 10 seconden werd de positie van het schip ge
meten. Zowel op een beeldscherm als op papier werd de positie
in kaart gebracht. Tevoren was de te varen lijn in het geheugen
van de computer gebracht. Op het beeldscherm was elke 10 sec.
te zien hoe nauwkeurig we deze lijn volgden en hoe constant de
snelheid en de koers van het schip waren. Vanuit de computer
ruimte werd, via een intercom met de brug het schip voortdu
rend bijgestuurd. Tevens werden op het beeldscherm afgebeeld:
de geografische coördinaten, de standaardafwijking berekend uit
de vereffening van de hyperboolpatronen, de nog te varen afstand
tot het einde van de lijn en de te volgen koers. Alle gegevens
werden per minuut op de magneetband weggeschreven. Dit was
vooral belangrijk om naderhand nog correcties op de plaatsbepa
ling te kunnen aanbrengen, afhankelijk van atmosferische storin
gen en zgn. lane-slips, die achteraf berekend werden. Totaal
werden 33.000 minuutregistraties vastgelegd.
Deze metingen zullen worden uitgewerkt bij de afdeling Geodesie.
De resultaten, zowel betreffende de navigatie als de zwaarte
kracht, geven materiaal voor veel verdere studies in de toekomst.
Zo kan een systematische analyse gemaakt worden van de be
trouwbaarheid en precisie van de plaatsbepaling. Uit de zwaarte
kracht zal een geoide berekend worden, waarbij verschillende
theorieën en methoden met elkaar vergeleken kunnen worden.
Deze geoide kan weer'vergeleken worden met de Seasat hoogte
metingen, in relatie tot de vele wetenschappelijke en maatschap
pelijke belangen die hiervoor reeds zijn beschreven.
Ook geven de zwaartekrachtmetingen belangrijke geologische in
formatie over de struktuur van de bodem. Met name is voor Zee
land een dichter net van lijnen gevaren op speciaal verzoek van
de Rijks Geologische Dienst, die hieruit de voortzetting van het
massief van Brabant kan analyseren.
Het vinden van nieuwe olie- en gas velden is niet uitgesloten.
4. Besluit
Het gebied van de marine geodesie, waarvan in dit artikel
slechts bepaalde facetten naar voren zijn gekomen, zal voor veel
geodeten een belangrijk en interessant werkterrein zijn. Hier
komen theorie en praktijk tezamen. Veel problemen op zee kun-
109
