Wanneer eenmaal voor een bepaald systeem is gekozen, moeten de coördinaten van de zendstations bepaald worden, verder moet het systeem gecalibreerd worden voor de effecten van interne vertraging en de voortplantingssnelheid van de signalen. Het be palen van coördinaten wordt een interessant vraagstuk wanneer de stations in verschillende landen liggen, met andere coördinaat systemen. Wanneer geen transformatie constanten bekend zijn, kan de onderlinge ligging met behulp van satelliet plaatsbepaling gevonden worden. Voor het calibreren van systemen is een goed inzicht in de electronische werking van die systemen vereist. Wanneer geen geschikte walstations kunnen worden gevonden, of wanneer onder water gemeten moet worden (bijvoorbeeld bij het gebruik van een onderzeebootje) kunnen acoustische systemen, met bakens op de zeebodem, of doppler-sonar een uitkomst bie den. Een onontbeerlijk verlengstuk van het plaatsbepalingssysteem is de verwerkings apparatuur. Als kern van het verwerkingssys teem wordt doorgaans een tafelcomputer gebruikt, met daaraan gekoppeld: - een plotter - beeldscherm - printer - verbinding met de diverse plaatsbepalingssystemen (het "inter face") - cassette tape, voor het opslaan van de gegevens Het verwerkingssysteem heeft drie hoofdtaken: - een kwaliteitscontrole van de metingen (over bepaalde meting, vergelijking van twee of meerdere plaatsbepalingssystemen of vergelijking met voorgaande metingen) - het verschaffen van koersinformatie aan de roerganger, direct nadat een meting is gedaan - het opslaan op tape van de meetgegevens voor verdere verwer king. Bij het samenstellen van een systeem stelt de geodeet de speci ficaties op. De "interfaces" (verbindingen) tussen de apparatuur worden door de electronicus verzorgd, terwijl computer pro grammatuur door een programmeur of de geodeet zelf wordt ge daan. Een aantal fabrikanten brengt plaatsbepalings apparatuur op de markt met een ingebouwd verwerkingssysteem. Op het eerste gezicht hebben deze de vorm van een "black box" omdat men geen toegang heeft tot de programmatuur. In dergelijke gevallen moet worden nagegaan of, en zo ja, in hoeverre men van het systeem gebruik wil maken. Verdere verwerking van de meetgegevens tot eindresultaat vindt 278

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1980 | | pagina 279