2. Ontwikkelingen in meet- en verwerkingsmetho
den
Algemene beschouwing
Van grote invloed op de wis- en natuurkundige landmeetkunde is
de ontwikkeling van de digitale elektronika. Rekentuig dat grote
problemen aankan, wordt steeds kleiner en goedkoper. Met be
hulp van chips kan in een meetinstrument al veel voorbewerking
plaatsvinden zoals middelen, toetsen, reduceren, korrigeren en
kombineren van waarnemingen. Men denke bijvoorbeeld aan de
elektronische tachymeters.
Verder kan men, mede dankzij de ontwikkelingen in de elektro
nika, steeds beter allerlei kontinu veranderende grootheden me
ten en verwerken. Van oudsher werd in de landmeetkunde ge
bruik gemaakt van sterren die bewegen ten opzichte van de aarde.
Ook met vliegtuigen wordt al vele tientallen jaren gewerkt. Met
de nieuwe technieken zijn echter niet alleen de mogelijkheden
van de astronomie en van het inzetten van vliegtuigen toegeno
men, maar men kan ook met veel succes kunstmanen, schepen
en autoTs gebruiken. In al deze gevallen is het aantrekkelijk om
met (kwasi-)kontinu veranderende grootheden te werken. Echter
ook gegevens zoals variaties in de zwaartekracht en in de hoogte
kunnen beschouwd worden als kontinue funkties, namelijk van de
plaats.
Meetmethoden met hemellichamen en kunstma
nen
Afstanden en afstandverschillen naar hemellichamen en naar sa
tellieten kunnen zeer nauwkeurig gemeten worden doordat het
grootste deel van de lichtweg zich, evenals de hemellichamen en
de satellieten zelf, in hoog vakuüm bevindt, zodat men weinig
last heeft van refraktieëffekten en van luchtweerstand. Met deze
methoden kan men verschillende onbekenden bepalen betreffende
de geometrie van aardse punten en de bewegingen van de aarde
(rotatie, poolbeweging) en van het zwaartekrachtsveld. Steeds
meer werkt men met radiogolven waarvoor mist en wolken en
zelfs regen nauwelijks een hindernis vormen. Zo kan men voor
al met zeer korte radiogolven (enkele dm) een goede nauwkeu
righeid halen, die begrensd wordt door de waterdamp in de lucht,
door de ionosfeer, door reflekties van de radiogolven en door
onbekende krachten op de satelliet. Als min of meer onafhanke
lijke kontroles zijn de optische methoden zeer geschikt, vooral
de laserafstandmeting naar de maan en naar kunstmanen. Deze
*zie figuur 2.
