ook eigendomsmutaties zonder effect voor het gebruik zijn buiten beschouwing
gelaten) op ca. 200 vestigingen in een periode van nog geen 1% jaar. Ruim 20%
dus, wat ook hoog genoemd mag worden. Opmerkelijk daarbij: niet minder dan
33 nieuwe vestigingen.
In hetzelfde artikel vermeldt Lohmann gegevens uit een studie in Enschede waar
het mutatiepercentage voor winkels in en rond het stadserf in de jaren 1977
1983 varieert van 9-17% met één uitschieter van 29% (in 1978).
In beide gevallen gaat een hoog mutatiepercentage gepaard met een hoog leeg
standspercentage. Er zijn problemen en het hoge percentage dient zeker niet po
sitief geïnterpreteerd te worden. Er is eerder sprake van een afglijden (nieuw ge
vestigde winkels lijken soms een lagere kwaliteit te bieden) dan van positieve
ontwikkeling. Maar ook liggen hier kansen!
De stad, zeker de oude wijken, blijken een sterke interne dynamiek te kennen,
met ups en downs, met veel problemen, maar ook met kansen voor nieuwe vesti
gingen. En deze nieuwe vestigingen komen ook!
Hoe problematisch overigens zo'n ontwikkeling kan zijn, tonen ook de gegevens
uit een ander project en wel de Staatsliedenbuurt. l) Hier blijken in 1983 nog
193 ondernemingen ingeschreven te zijn in het bedrijvenregister, waarvan er in
1984 nog 158 over zijn. Waarschijnlijk is dat een deel van de ingeschreven bedrij
ven die al in 1983 niet meer actief waren, maar toch is de teruggang opmerkelijk.
Even opmerkelijk is dat uit het hier verrichte onderzoek bleek dat van 150 onder
nemers er 42 waren die duidelijke plannen of wensen hadden tot verplaatsing of
beëindiging. En tenslotte mag het feit genoemd worden dat ook in deze wijk, on
danks zeer slechte omstandigheden, er voortdurend sprake is van nieuw-vestigin-
gen!
Tenslotte nog een laatste gegeven dat hier niet mag ontbreken: de ontwikkeling
van de bevolking.
Ook in dit opzicht valt vooral de mutatiesnelheid op. In Rotterdam wordt in
sommige wijken melding gemaakt van 25% verhuisbewegingen in één jaar. 2)
126
Seinpost, centrum voor stedelijke processen; "Winkel- en Bedrijvenplan Staatslieden
buurt", juni 1985.
2) Zie: E. Rost van Tonningen. Vooronderzoek informele economie in Hillesluis en het Ou
de Noorden.
