dellen resulteerden in een duidelijk verbeterde kennis van de vorm van de aarde
en de structuur van het aardse zwaartekrachtveld. Zelfs veranderingen van pun-
tenvelden en van het zwaartekrachtveld zijn inmiddels meetbaar. Als gevolg hier
van kan de geodesie belangrijke parameters ter beschikking stellen voor het on
derzoek van de fysica van de vaste aarde en in de nabije toekomst voor de fysische
oceanografie. De geofysica bevindt zich als wetenschappelijke discipline in de
fase van theorievorming. Omdat alle waarnemingen zich beperken tot het aard
oppervlak en de bovenste laag, blijft de geofysica steeds kampen met het inhe
rente probleem van een tekort aan experimentele verificatie. Doordat de kwaliteit
en de geografische verdeling van de geodetische parameters steeds beter worden
en de door de geodesie beschikbaar gestelde informatie zeer direct aan bepaalde
processen binnen in de aarde gerelateerd kan worden, neemt de betekenis van de
bijdrage die de geodesie levert nog steeds toe.
Maar er dient wel een aantal kanttekeningen bij deze voor ons op het eerste ge
zicht zeer verheugende ontwikkeling geplaatst te worden:
De vooruitgang in de geodesie is dus nauw verbonden met de algemene tech
nologische ontwikkeling van de laatste veertig jaar. De technologische ontwik
keling maakt van zijn kant een zeer essentieel, misschien zelfs het meest ken
merkende, deel uit van de economische en maatschappelijke ontwikkelingen
sinds de Tweede Wereldoorlog. De droom van veel wetenschappers dat hun
werk los gezien kan worden van deze processen is (en was altijd) een volstrek
te illusie.5) Onafhankelijk van eigen inschatting blijft het een onderdeel van
deze ontwikkeling. Deze verantwoordelijkheid van de individuele geodeet zo
wel in de wetenschap als ook in de praktijk, krijgt een nog zwaarder gewicht
door het feit dat de technologische ontwikkeling nauw gepaard gaat met een
wapenwedloop van een niet eerder gekende dimensie en met een serieuze be
dreiging van ons milieu.
- De vooruitgang in de technologie gaat ook gepaard met een steeds groter wor
dende achterstand en afhankelijkheid van alle ontwikkelingslanden. Dit geldt
voor alle macro-processen maar ook voor ons eigen kleine vakgebied. Ik heb
de indruk dat in de geodesie zelfs de socialistische landen om dezelfde reden
steeds meer achter raken, met name op het gebied van de satellietgeodesie en
de gegevensverwerking. Aan de andere kant wordt de leidinggevende positie
van de Verenigde Staten steeds duidelijker. Instrumentele ontwikkelingen en
grote onderzoeksprojecten vergen in het algemeen inmiddels dermate grote
financiële inspanningen dat deze alleen nog maar door grote nationale of in
ternationale organisaties of consortia opgebracht kunnen worden. Als voor
beeld zij genoemd het Europese Remote Sensing satelliet project (ERS-1), de
277