Maar al spoedig bleek mij dat ik mij bevond in een stroom van vluchtende, duitse
militairen. Binnen de kortste keren moest ik mijn fiets afstaan; onder die omstan
digheden hadden mijn "officiële" papieren geen enkele waarde. De rest van de
weg moest ik toen wel lopende afleggen. Die dag kon ik niet verder komen dan
Hengelo, dat nog bezet was. Mijn bestemming Enschede was toen al bevrijd. Eén
dag heb ik in Hengelo tevergeefs op de bevrijding gewacht; daarna ben ik maar
naar huis gewandeld, waar ik de eerste geallieerden zag rijden en lopen. Een echte
bevrijding heb ik dus zelf niet meegemaakt.
Na een zeer korte rustperiode terug naar Deventer waar ik constateerde dat de
drukkerij van Kluwer door het Parool in gebruik was genomen. Daar heb ik nog
enkele weken op de directiekamer gezeten, maar bescheidenheid gebiedt mij te
zeggen dat het uitgeven van een krant geen zaak is voor leken.
Dus terug naar Enschede om me voor te bereiden op een terugkeer naar Delft.
Alom heerste een volstrekte onzekerheid omtrent de situaties aan de universitei
ten en hogescholen. Wij waren dan ook blij in een advertentie te lezen dat een
aantal studenten, in Zutphen dacht ik, informatie zou verschaffen over die situa
tie. Een bezoek aan die bijeenkomst leverde ons de gewenste informatie, alsmede
aan de enkele Twentse gasten het verzoek om daar zelf een soortgelijke informa
tie op poten te zetten. Samen met een collega-student uit Amsterdam en Wage-
ningen hebben wij die taak op ons genomen. De volgende weken bezochten wij
verschillende universiteiten en hogescholen om de laatste gegevens te verzamelen.
Wij concludeerden toen ook dat het jammer zou zijn de verkregen informatie al
leen voor Twente te gebruiken en besloten in één week die informatie te verstrek
ken in Oost- en Noordnederland. Vergaderzalen werden besproken in Hengelo,
Zwolle, Heerenveen, Hoogezand en Emmen en advertenties geplaatst om kennis
te geven van deze bijeenkomsten. Overal volle zalen: het verlangen naar meer
informatie over de studiemogelijkheden in september was duidelijk aanwezig.
Ook werd daar verteld wat vermoedelijk de gevolgen zouden zijn voor degenen
die de loyaliteitsverklaring hadden getekend en al of niet hadden doorgestudeerd.
In augustus 1945 komt dan de "Beoordelingsbeschikking Studenten" af van de
Ministers van Onderwijs en Landbouw, alsmede richtlijnen met betrekking tot de
uitsluitingstermijnen (zie bijlage 2).
Een ieder die zich na de oorlog als student wilde laten inschrijven diende een for
mulier (zie bijlage 3) te tekenen, waarin verklaard werd dat hij nimmer lid van
NSB of aanverwante organisaties was geweest, nimmer de loyaliteitsverklaring
had getekend en niet in Duitsland had gewerkt. Het afleggen van een onjuiste
377
