fig. 7
De bekende wis- en natuurkundige Christiaan Huygens (1629 - 1695) had in
1679 een waterpasinstrument uitgevonden, dat hij in het volgende jaar beschreef
in het Journal des Savants. Het instrument (fig. 7) bestaat uit een kijker, die in het
midden twee uitstekende armen heeft. Aan een kant kan het geheel opgehangen
worden, aan de tegenoverliggende kant wordt een gewicht opgehangen. Dit gewicht
drijft in een bak met lijnzaad- of walnootolie. De kijker heeft aan de oogzijde een
horizontale draad, die op en neer bewogen kan worden. Het ophangpunt zit aan
een houten kruis, waartegen ook de oliebak is aangebracht. Het eigenlijke instru
ment kan beschermd worden door het te omgeven met een hol kruis, dat aan het
eerstgenoemde kruis bevestigd wordt. De controle en regeling is vrij eenvoudig. Be
gonnen wordt met een zwaartepuntscontrole. Het gewicht wordt afgenomen en de
kijker wordt op een object gericht. Daarna wordt het gewicht bevestigd en gekeken
of de kijker nog op hetzelfde punt gericht is. Is dit niet het geval dan volgt correc
tie d.m.v. een ring die om de kijkerbuis heen en weer geschoven kan worden. Is dit
geregeld dan wordt weer gericht op het object en afgelezen, hierna wordt de kijker
om zijn lengte-as gedraaid, door verwisseling van de ophangpunten en opnieuw af-
39
