De officiële invoering van de nieuwe naam vond plaats op 1 januari 1891 Slotbeschouwing Het heeft lang geduurd voor in ons land de wetenschappelijke wereld zich met het waterpassen is gaan bezig houden. Toen dit echter gebeurde was het resultaat van een dusdanig niveau dat op het gebied van nauwkeurigheidswaterpassing Nederland gelijk een toonaangevende rol kon spelen. Mocht men twijfels hebben gehad over het nut van technisch onderwijs op hoog wetenschappelijk niveau, dan was hier het bewijs geleverd. Van nu af aan gingen, ook bij het waterpassen, wetenschap en techniek hand in hand. We beëindigen dit historisch overzicht op de drempel van de 20e eeuw. Dit wil echter niet zeggen dat er daarna geen vermeldenswaardige activiteiten zouden zijn geweest, het tegendeel is het geval. We noemen slechts de door Schermerhorn uit gevoerde overbrenging van het peil van Den Helder, via Texel en Vlieland, naar Terschelling; de tweede nauwkeurigheidswaterpassing; de metingen in verband met het Groninger gasveld en, op Europees gebied, de vereffening van het Europese waterpasnet (REUN). Na eeuwen van stilstand was er nu duidelijk beweging te constateren Op instrumenteel gebied moeten tot slot twee aspecten genoemd worden. In de eerste plaats de opkomst van het moderne automatische waterpasinstrument. Een reeds lang bestaand idee werd voor het eerst in 1950, in praktisch goed bruikbare vorm gepresenteerd door de West-Duitse Zeissfabrieken. Bij dit instrument kijkt de waarnemer door de kijker via een optisch systeem, dat direct door de zwaarte kracht beïnvloed wordt. Door dit pendelsysteem wordt, binnen zekere grenzen, gezorgd dat men "automatisch" horizontaal kijkt. Dit principe werd spoedig, in min of meer gewijzigde vorm, overgenomen door alle instrumentenfabrieken over de gehele wereld. Dit heeft tot gevolg gehad dat de belangstelling voor en het gebruik van het traditionele waterpasinstrument met kijker en niveau duidelijk is terug gelopen. Een tweede ontwikkeling is de invoering in ons land van de hydrostatische water passing. Het oude principe van de flesjeswaterpas werd op moderne manier, via lange kabels, tot een zeer bruikbare methode ontwikkeld door de Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat. Zo zien we dat in onze moderne tijd bij het waterpassen de belangrijkste principes 48

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1985 | | pagina 51