De officiële invoering van de nieuwe naam vond plaats op 1 januari 1891
Slotbeschouwing
Het heeft lang geduurd voor in ons land de wetenschappelijke wereld zich met het
waterpassen is gaan bezig houden. Toen dit echter gebeurde was het resultaat van
een dusdanig niveau dat op het gebied van nauwkeurigheidswaterpassing Nederland
gelijk een toonaangevende rol kon spelen.
Mocht men twijfels hebben gehad over het nut van technisch onderwijs op hoog
wetenschappelijk niveau, dan was hier het bewijs geleverd.
Van nu af aan gingen, ook bij het waterpassen, wetenschap en techniek hand in
hand.
We beëindigen dit historisch overzicht op de drempel van de 20e eeuw. Dit wil
echter niet zeggen dat er daarna geen vermeldenswaardige activiteiten zouden zijn
geweest, het tegendeel is het geval. We noemen slechts de door Schermerhorn uit
gevoerde overbrenging van het peil van Den Helder, via Texel en Vlieland, naar
Terschelling; de tweede nauwkeurigheidswaterpassing; de metingen in verband met
het Groninger gasveld en, op Europees gebied, de vereffening van het Europese
waterpasnet (REUN).
Na eeuwen van stilstand was er nu duidelijk beweging te constateren
Op instrumenteel gebied moeten tot slot twee aspecten genoemd worden. In de
eerste plaats de opkomst van het moderne automatische waterpasinstrument. Een
reeds lang bestaand idee werd voor het eerst in 1950, in praktisch goed bruikbare
vorm gepresenteerd door de West-Duitse Zeissfabrieken. Bij dit instrument kijkt
de waarnemer door de kijker via een optisch systeem, dat direct door de zwaarte
kracht beïnvloed wordt. Door dit pendelsysteem wordt, binnen zekere grenzen,
gezorgd dat men "automatisch" horizontaal kijkt.
Dit principe werd spoedig, in min of meer gewijzigde vorm, overgenomen door alle
instrumentenfabrieken over de gehele wereld. Dit heeft tot gevolg gehad dat de
belangstelling voor en het gebruik van het traditionele waterpasinstrument met
kijker en niveau duidelijk is terug gelopen.
Een tweede ontwikkeling is de invoering in ons land van de hydrostatische water
passing. Het oude principe van de flesjeswaterpas werd op moderne manier, via
lange kabels, tot een zeer bruikbare methode ontwikkeld door de Meetkundige
Dienst van de Rijkswaterstaat.
Zo zien we dat in onze moderne tijd bij het waterpassen de belangrijkste principes
48