of daaraan althans derdenbescherming en bewijskracht te verlenen (quasi-
positief stelsel). Zowel in duitstalige als in bepaalde angelsaksische landen sloeg
men in de genoemde periode de laatstgenoemde weg in In de meer direct door
de Franse codificatie beïnvloede rechtsstelsels werd echter het negatieve systeem
gehandhaafd: hoogstens negatieve gevolgen verbonden aan de registratie (geen
derdenwerking zonder registratie, zoals in Frankrijk of geen geldige overdracht,
zoals ten onzent)8.
Wereldwijd
In feite doet zich als gevolg van de kolonisatie de onderhavige problematiek
wereldwijd voor. Vooral in de voormalige Engelse koloniën vindt men soms een
streven naar een positief systeem van grondregistratie, dat voor het eerst in een
deel van Australië werd ingevoerd door de Engelse gouverneur Robert Torrens
en later naar Engeland zelf en andere koloniën overwaaide9. Het systeem wordt
daar overigens registration of titles genoemd, omdat het gepaard gaat met een
registratie van de rechten zelf. Zulks meestal op basis van goede-trouwbescher-
ming ten behoeve van rechtverkrijgenden en dwingende bewijskracht ten behoeve
van de rechthebbenden zelf10. Daarentegen overheerst in de voormalige Franse,
Spaanse en ook Nederlandse koloniën het negatieve stelsel, waarbij enkel akten
van rechtshandelingen worden geregistreerd (registration of deeds). In het eerste
geval is er dus sprake van een privaatrechtelijk geijkte registratie van de
rechtstoestand, in het tweede geval enkel van een registratie van het
rechtsverkeer11.
135
7
Zie over registratiestelsels in het algemeen S. Rowton Simpson, Land Law and Registration,
Cambridge 1978, H.A.L. Dekker, Nationale Grondboekhoudingen, Leiden 1986 en Asser-Beekhuis-
Mijnssen-De Haan, Zakenrecht, Algemeen Deel, blz. 288 e.v.
^oor een vergelijking tussen het Duits-Zwitserse positieve stelsel, het Frans-Belgische
negatieve stelsel en het Nederlandse negatieve stelsel zie men ook H.J. Rijtma, Het kadaster, diss.
Groningen 1966.
9
Zie over het Torrensstelsel in de vorige eeuw I. Boer Hzn., Verkrijging van onroerende zaken,
Beginselen van het negatieve, het Torrens- en het Grondboekstelsel, 1890 en recentelijk Marcelo
W. Miranda, Le système Torrens et la transmission et constitution de droits réels immobiliers en
Australië, Revue Internationale du Notariat, 1982, blz. 77 e.v.
10In de angelsaksische onderscheiding wordt de nadruk gelegd op het verschil in object van
de registratie (rechten of akten), terwijl de continentale zich meer richt op het verschil in
rechtsgevolg (positief of negatief). Dekker tracht in zijn boek op blz. 56 e.v. beide onder
scheidingen uit elkaar te houden. Theoretisch kan dat, in de praktijk lopen ze door elkaar.
^Zie over het belang van landregistratie in welke vorm dan ook J.L.G. Henssen,
Landregistratie: een noodzaak voor de ontwikkeling van landen, in mijn afscheidsbundel
Rechtsvorming in de sociale rechtsstaat, Deventer 1989, blz. 271 e.v.
