De beeldvormende systemen zijn, naast de geometrisch georiënteerde indeling van vlak- en lijnsystemen, te verdelen in direkte en indirekte systemen. Bij direkte systemen wordt de objectruimte rechtstreeks digitaal opgenomen; de Landsat reeks, die al sinds 1972 de aarde digitaal observeert, de SPOT en de CAESAR-scanner zijn hiervan voorbeelden. Bij indirekte systemen wordt de fotografisch afgebeelde objectruimte gescand met instrumenten als CCD- camera's en drumscanners. Het motto boven deze bijdrage beschrijft op beeldende wijze dit scanproces. Daar beeldvormende systemen nooit perfect zijn, zal elk beeld behept zijn met verstoringen en ongerechtigheden. Daarom is een voorbewerking nodig. Verstoringen zijn afwijkingen ten opzichte van de modelmatige beschrijving, waarover a priori kennis aanwezig is. Hiervoor valt dus te corrigeren. Dit gebeurt in de restauratiefase. Radiometrische verstoringen kunnen onder andere geïntroduceerd worden door atmosferische invloeden en verschillen in sensorgevoeligheid. Een voorbeeld van geometrische restauratie is ontschran- ken. Terzijde zij opgemerkt dat het onderzoek in de fotogrammetrie zich de afgelopen decennia voornamelijk beperkt heeft tot geometrische restauratie. Over de ongerechtigheden is geen a priori kennis aanwezig. Toch poogt de verbeteringsfase de invloed van ongerechtigheden op de verdere manuele of computerverwerking terug te dringen. Soms ook worden verbeterings-tech- nieken gebruikt om een fraaiogend beeldprodukt te verkrijgen. Voorbeelden van verbeteringstechnieken zijn contrastmanipulaties, randopscherping en effening. De voorbewerking is dus een beeld-naar-beeld (low-level) bewerking. De analyse is de hoofdfase. Hij kan opgesplitst worden in: (1) segmentatie en (2) patroon- (of object-) herkenning; bij de analoge analyse noemen we dit respectievelijk detectie en interpretatie. Bij de segmentatie wordt het beeld opgesplitst in beelddelen die homogeen zijn in een of meerdere eigenschappen, bijvoorbeeld gemiddelde grijswaarde, textuur of multispectrale signatuur Laten we textuur buiten beschouwing dan kunnen segmentatie methoden verdeeld worden in: (1) drempelwaarde seg mentatie, (2) grensdetectie, (3) region growing en (4) clusteren. De drempelwaarde segmentatie is de eenvoudigste en de snelste, maar kan alleen toegepast worden als de objecten zich duidelijk aftekenen tegen de achtergrond. Dit komt met name voor bij geconditioneerde scenes zoals in de industrie. Op grond van het histogram van grijswaarden wordt hetbeeld opgesplitst in objecten en achtergrond. Figuur 2 toont hiervan een voorbeeld. Bij ruimtelijke beelden dient men structuren op te sporen met behulp van 168 De technieken die nodig zijn voor de radiometrische restauratie en onderdelen van de beeldsegmentatie vergen grote kennis van de signaal-theorie. Daarom is het, ik spreek nu even als docent, noodzakelijk om een vak dat zich richt op de systeem- en signaaltheorie standaard in de basisstudie op te nemen.

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1990 | | pagina 191