de methode der kleinste kwadraten wordt opgelost. Drie groepen onbekende parameters zijn in het geding: de stand van de satelliet in de scan-richting, de stercoordinaten (abscissen) langs de referentiecirkel (2000) en instrumentele parameters (30). Het aantal standparameters hangt af van het gebruikte model; in het meest eenvoudige model worden 18.000 standparameters, één per 2.13 s, uitgerekend. Bij meer complexe modellen, waarbij sprake is van een reeks-ontwikkeling van de stand, kan met 600 parameters worden volstaan. Hierbij wordt als het ware de stand van de satelliet gladgestreken: de zgn. attitude smoothing. Door de betere precisie van de standgegevens worden ook de sterabscissen verbeterd. De reductie op cirkels vindt twee maal per etmaal plaats, maar daar komt nog een aantal keren bij voor iteraties. In totaal moeten ongeveer 5000 cirkelvereffeningen worden berekend. Vandaar dat de gehele berekening zeer efficiënt dient te geschieden. Het eigenlijke rekenwerk wordt bij het Centre National des Etudes Spatiales (CNES) in Frankrijk en het Laboratorium voor Ruimteonderzoek in Utrecht uitgevoerd. Daartoe is op de Faculteit een omvangrijk software pakket ontwikkeld. Voor het oplossen van de stelsels vergelijkingen wordt gebruik gemaakt van Cholesky factorisatie met ijle-matrix routines (figuur 7). Daarbij hangt de hoeveelheid rekenwerk sterk af van de volgorde waarin de onbekenden worden opgelost. Bovendien blijkt het uitrekenen van de ongeveer 30 instrumentele parameters relatief veel computertijd te kosten. Een paradox? Nee, want elke waarneming heeft betrekking op slechts één sterparameter en één stand parameter, maar op alle instrumentele parameters. 190 lijn loopt vol. Figuur 7. De niet-nul structuur van een nor-maal matrix na elimi-natie van de stand-onbekenden (onderdrie hoek). De instrumentele onbekenden zijn wegge-laten, zodat alleen het ster-deel zichtbaar is. De ster parameters zijn zo gesorteerd dat de fill-in, het aantal nieuwe elementen tijdens Cholesky factorisatie, klein blijft. Het gedeelte in de bovendriehoek onder de getrokken

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1990 | | pagina 213