Verwerven van grond
Het spreekt vanzelf dat het voeren van een effectief beleid voor het verwerven
van grond een helder en compleet inzicht vereist omtrent de geschiktheid van
bepaalde grond voor bewoning. Dit impliceert dat er inzicht moet zijn in de
mogelijkheden om ter plaatse de noodzakelijke infrastructuur te realiseren, dus
inzicht in mogelijkheden van aansluiting op bestaande basisinfrastructuur, en om
toegang tot werklokaties voor de minder bedeelden te creëren (bijvoorbeeld goed
openbaar vervoer). Ook omtrent de mogelijkheden om scholen, gezondheidszorg
en dergelijke toegankelijk te maken, moet inzicht bestaan.
Als de overheid bepaald heeft welke gronden zij verwerven wil, bijvoorbeeld door
koop of onteigening, is het van vitaal belang om te weten met welke
rechthebbenden zij te maken krijgt om lange procedures van rechtenonderzoek
en mogelijke geschillen te voorkomen. Het spreekt daarnaast vanzelf dat voor het
effectief verwerven van grond snelle overdrachtsprocedures nodig zijn. Deze
procedures zullen uiteraard ook voor de nodige (rechts)zekerheid voor de
rechthebbenden moeten zorgen.
Voor een ontwikkelingsland zou de financiering van het verwerven van grond wel
eens zo'n groot probleem kunnen zijn, dat de overheid er zelfs van afziet een
huisvestingsbeleid te voeren. Het heffen van een onroerendgoedbelasting kan in
deze landen op tweeërlei wijzen uitkomst bieden. Ten eerste kunnen namelijk zo
de nodige fondsen bijeengebracht worden om de verworven grond te betalen. Ten
tweede kan onroerendgoedbelasting de prijs van de grond drukken, doordat het
vasthouden van inproductieve grond voor speculatieve doeleinden ontmoedigd
wordt. Op deze manier wordt grond op de markt gebracht die voorheen niet
beschikbaar was. Als meer grond op de markt komt zal daardoor de prijs dalen.
Dit effect, het verlagen van de grondprijzen door meer grond naar de markt te
dringen, kan ook bereikt worden door een plafond vast te stellen voor de
hoeveelheid grond die een persoon, familie of corporatie in bezit mag hebben.
Overigens kan een onroerendgoedbelasting nog een derde effect hebben,
namelijk het leveren van een prikkel om niet ontwikkelde grond alsnog te
ontwikkelen, bijvoorbeeld door het zwaar belasten van niet ontwikkelde grond en
het verlagen van de belastingdruk naarmate de grond ontwikkeld wordt.
Het beschikbaar stellen van de grond
Een beleid om voor geschikte grond voor het huisvesten van de minder
bedeelden te zorgen, kan natuurlijk uit heel wat meer elementen bestaan dan het
beschikbaar stellen van vooraf verworven grond. Wie een dergelijk beleid moet
ontwikkelen, heeft hiervoor meerdere opties, welke tegelijkertijd toegepast
kunnen worden. De belangrijkste hiervan worden thans besproken.
196
