OVER ZEESPIEGELRIJZING, HET BROEDGEDRAG VAN
TREKVOGELS EN HET GLOBAL POSITIONING SYSTEM
Dr.ir. F.J.J. Brouwer
Oorzaken van zeespiegelrijzing
Uit de berichtgeving in de pers zou men de indruk kunnen krijgen dat het
fenomeen zeespiegelrijzing specifiek van onze tijd is. Niets is echter minder
waar; volgens algemeen erkende cijfers is er sedert het begin van het einde
van de laatste ijstijd (Weichsel, circa 12.000 jaar geleden) een zeespiegelrijzing
opgetreden van ongeveer 130 meter! De oorzaak van deze rijzing is uiteraard
glaciogenetisch, dat wil zeggen veroorzaakt door het afsmelten van landijs en
gletsjers (figuur 1).
Daarnaast kan de beweging van het wereldzeeniveau op een geologische
tijdschaal ook epirogeen zijn, dat wil zeggen het gevolg van de veranderende
inhoud van de gezamenlijke oceaanbekkens door wijzigingen in bodemdiepte
of zijdelings areaal.
Deze inleiding is uiteraard bedoeld om de zeespiegelrijzing als gevolg van de
verwachte klimaatverandering in onze tijd (het "broeikaseffect") in het juiste
perspectief te stellen. Peilmeetstations langs de Nederlandse kust als Vlissin-
gen, Hoek van Holland, IJmuiden, Den Helder en Delfzijl hebben over de
laatste eeuw een relatieve zeespiegelrijzing gemeten variërend van zo'n 15 tot
20 cm [1]. De toevoeging "relatief' wil zeggen dat er ook een aanzienlijke
bodemdalingscomponent in deze waarde zit; het peilmeetstation kan namelijk
geen onderscheid maken tussen oplopend gemiddeld zeeniveau doordat er
inderdaad meer water voor de dijk staat, of doordat het station met z'n hele
omgeving omlaag zakt door tektoniek en compactie van diepere aardlagen.
Volgens de huidige inzichten bedraagt dit effect zo'n 5 a 10 cm per eeuw langs
251
