meest aannemelijke ontwikkeling voor de toekomst afgeleid. Echter, zodra er
iets onverwachts gebeurt, gaat het mis. Trouwens, als wij echt in de toekomst
zouden kunnen kijken, zou een noodzakelijk gevolg zijn, dat wij niets van het
verleden zouden kunnen onthouden, zoals Hawkings [1] in zijn boeiend boek
heeft uitgelegd. Ik zal desondanks een poging doen in de toekomst te kijken.
Daarvoor zal ik de achtergronden van de mijns inziens opmerkelijke ontwikke
ling schetsen, die de geodesie gedurende de laatste vijftig jaar heeft onder
gaan. Daarna zal ik gebaseerd op deze beschouwingen, een voorspelling van
de toekomstige ontwikkeling doen. Ook al loopt het uiteindelijk anders, dan is
het misschien toch interessant over tien jaar na te gaan, wat de oorzaken van
een ander verloop waren.
De geodesie had reeds aan het begin van deze eeuw een hoog ontwikkelings
niveau bereikt. Als wij hier over geodesie spreken, moeten wij onderscheid
gaan maken tussen de praktische, dit wil zeggen de toegepaste geodesie en de
geodesie als wetenschapsdiscipline. Geodesie als wetenschappelijke discipline
ontstond in de tijd na Newton en was nauw verbonden met astronomie,
wiskunde en natuurkunde. De mens, in zijn beweging beperkt tot een twee-
dimensioneel oppervlak, het aardoppervlak, wilde de vorm van de aarde in zijn
geheel en haar beweging in de ruimte doorgronden. De kernopdracht van de
geodesie, de bepaling van de vorm van de aarde en van het uitwendige
zwaartekrachtveld, was nauw verweven met de natuurkundige kernvraag uit
die tijd, namelijk of de roterende figuur van de aarde zich in hydrostatisch
evenwicht bevond. Afwijkingen van de evenwichtstoestand konden alleen met
geodetische middelen bepaald worden, door de vastlegging van óf de natuurlij
ke óf de door het zwaartekrachtveld gedefinieerde, vorm van de aarde (zie
bijvoorbeeld [2]), zie afbeelding 2.
A a
P
B
4
Afbeelding 2: Illustratie uit de "Principia" van Newton,lichtelijk aangepast.
