achtergrond van Europa '92 is wildgroei niet uitgesloten (bijvoorbeeld in de
markt van verwerkingssoftware), terwijl de kans geboden wordt het hier
bereikte hoogwaardige niveau naar buiten uit te dragen. Gelukkig zijn een
aantal Nederlandse geodetische bedrijven overleg begonnen over kwaliteitsnor
men. Maar zou hier niet de inbreng van Delft van waarde zijn? Ook in de
computerwereld krijgt overigens kwaliteitszorg en standaardisatie momenteel
veel aandacht (zie bijv. [18]).
Tot dusver heb ik niets gezegd over de tweede - net zo belangrijke - poot van
de geodetische praktijk, de juridisch-administratieve richting. Als buitenstaan
der zou dat ook niet kunnen; ik volg de ontwikkelingen op afstand. Toch wil ik
een paar woorden zeggen over de geo-informatica of zoals de heer Groot, de
voormalige Delftenaar, nu in leidende positie in Canadese overheidsdienst, het
graag noemt "geomatics" [19]. Natuurlijk leent zich bijna geen ander vak zo
goed voor de computer als geodesie. De moderne mogelijkheden van gege
vensopslag, grafische presentatie en snelle verwerking bieden ongekende
mogelijkheden. Men zou bijna verrast kunnen zijn, dat pas nu LIS en GIS
systemen zo in de belangstelling komen. Men beweert, dat dit de toekomst is.
Dit komt overeen met de verwachting, dat wij steeds meer een informatie
maatschappij worden, zoals Sir Alexander King dit tijdens de uitreiking van de
Erasmusprijs 1987 formuleerde [20]. Als dit zo is, wat is dan op zichzelf
beschouwd de achtergrond van deze ontwikkeling, toch niet het laten ontstaan
van grote gegevensverzamelingen. Wij wiUen steeds complexere processen
leren begrijpen, gebruikmakend van liefst alle beschikbare informatie, die in
verbinding staat met het onderzochte fenomeen. Primair staat het proces, dat
wij beter willen leren begrijpen, het informatiesysteem is alleen een nood
zakelijke voorwaarde. Bovendien is de opgeborgen informatie alleen dan van
waarde als ook op grote schaal zorgvuldig en kwaliteitsgericht ermee om
gegaan wordt. Ook hier zou het geodetische geweten menig voorspelbare
foute ontwikkeling kunnen voorkomen. Het is verheugend dat, binnen de
Rijkscommissie, overleg tussen deskundigen over deze problematiek gaande is.
Samenvattend is mijn verwachting, dat ingrijpende veranderingen, die reeds
veertig jaar geleden voor het wetenschappelijk onderzoek een omwenteling
betekenden, nu de dagelijkse praktijk ingrijpend zullen veranderen. Dit zal het
gezicht van de geodesie aanzienlijk beïnvloeden, taken zullen verschuiven,
sommige gevaren voor de geodetische ethiek zijn aan het ontstaan. De
traditionele geodetische kern dreigt verloren te gaan, zie afbeelding 5. Er
komen echter veel nieuwe omvangrijke uitdagingen boven de horizon, die wij
allen moeten durven aanpakken en waar de specifieke geodetische inbreng
zeer wenselijk is. Beslissend zal zijn of het ons lukt geodesie als een, weliswaar
veranderd, maar duidelijk herkenbaar vak uit te dragen. De tijd zal het leren.
11