om de andere foto van een strook ontschrankt wordt. De tussenliggende foto's behoeven slechts globaal op schaal gebracht te worden om samen met de ontschrankte foto een stereopaar te vormen. Het uittekenen van de ontschrankte foto kan men doen door eenvoudig calqueren op transparant materiaal. De Meetkundige Dienst heeft hiervoor gebruikt de calqueerstereoscoop, die bij de firma De Koningh in Arnhem is gebouwd. Het ontschrankte diapositief met een vel transparant tekenmateriaal wordt van onderen verlicht en door één van de oculairen van de stereoscoop waargenomen. In het andere oculair neemt de tekenaar de overlappende foto waar, die globaal op schaal is gebracht. De waarnemer calqueert de ontschrankte foto op die manier met behulp van het stereoscopische ruimtemodel van het terrein, hetgeen interpretatie en nauwkeurigheid sterk ten goede komt. Gedurende de Tweede Wereldoorlog kunnen er in het geheel geen opnamen gemaakt worden en de ontwikkeling staat ook nagenoeg stil. Van vliegtuigen met camera's en overige fotogrammetrische inventarisatie is na de oorlog weinig of niets meer over. Nederland heeft gedurende vijf jaar in een isolement geleefd en het is niet eenvoudig de aansluiting weer te vinden. Desondanks komt na de oorlog het fotogrammetrische bedrijfsleven weer snel en goed op gang. Enkele belangrijke ontwikkelingen Ter toelichting allereerst het volgende. Het woord "enkele" wil zeggen dat hier geenszins naar volledigheid is gestreefd. Slechts enkele belangrijke lijnen kunnen worden aangegeven en het woord "belangrijk" heeft hier ongetwijfeld een subjectief karakter. Evenals in de vorige paragraaf zullen ook in deze verschillende onderwerpen aan de orde komen, zowel op het gebied van de opnametechniek, de luchtfotografie, als op dat van de uitwerking, aerotriangulatie en kaarteringen. Luchtfotografie Na de verbetering van de luchtfotografie zijn in het bijzonder van belang nieuwe navigatie-hulpmiddelen. Navigatie-hulpmiddelen helpen navigator en piloot om beter koers te houden en zodoende ervoor te zorgen dat de geplande vliegstro- ken op de juiste plaats worden gevlogen, met andere woorden ongewenste overlappingen en hiaten worden vermeden. Dit hulpmiddel is in het bijzonder van belang in ongekaarteerde gebieden en gebieden met weinig of geen markante oriënteringspunten. Voor navigatie-hulpmiddelen, bijvoorbeeld Doppler-radar-navigatie, geldt, zoals zo vaak voor dit soort middelen, dat ze ontwikkeld zijn in de militaire sfeer en later voor civiel gebruik worden vrijgegeven. Weliswaar zijn dit soort systemen voor plaatsbepaling, om de positie van de camera vast te leggen, te onnauwkeu- 69

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1990 | | pagina 92