om de andere foto van een strook ontschrankt wordt. De tussenliggende foto's
behoeven slechts globaal op schaal gebracht te worden om samen met de
ontschrankte foto een stereopaar te vormen.
Het uittekenen van de ontschrankte foto kan men doen door eenvoudig
calqueren op transparant materiaal. De Meetkundige Dienst heeft hiervoor
gebruikt de calqueerstereoscoop, die bij de firma De Koningh in Arnhem is
gebouwd. Het ontschrankte diapositief met een vel transparant tekenmateriaal
wordt van onderen verlicht en door één van de oculairen van de stereoscoop
waargenomen. In het andere oculair neemt de tekenaar de overlappende foto
waar, die globaal op schaal is gebracht. De waarnemer calqueert de ontschrankte
foto op die manier met behulp van het stereoscopische ruimtemodel van het
terrein, hetgeen interpretatie en nauwkeurigheid sterk ten goede komt.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog kunnen er in het geheel geen opnamen
gemaakt worden en de ontwikkeling staat ook nagenoeg stil. Van vliegtuigen met
camera's en overige fotogrammetrische inventarisatie is na de oorlog weinig of
niets meer over. Nederland heeft gedurende vijf jaar in een isolement geleefd en
het is niet eenvoudig de aansluiting weer te vinden. Desondanks komt na de
oorlog het fotogrammetrische bedrijfsleven weer snel en goed op gang.
Enkele belangrijke ontwikkelingen
Ter toelichting allereerst het volgende. Het woord "enkele" wil zeggen dat hier
geenszins naar volledigheid is gestreefd. Slechts enkele belangrijke lijnen kunnen
worden aangegeven en het woord "belangrijk" heeft hier ongetwijfeld een
subjectief karakter.
Evenals in de vorige paragraaf zullen ook in deze verschillende onderwerpen aan
de orde komen, zowel op het gebied van de opnametechniek, de luchtfotografie,
als op dat van de uitwerking, aerotriangulatie en kaarteringen.
Luchtfotografie
Na de verbetering van de luchtfotografie zijn in het bijzonder van belang nieuwe
navigatie-hulpmiddelen. Navigatie-hulpmiddelen helpen navigator en piloot om
beter koers te houden en zodoende ervoor te zorgen dat de geplande vliegstro-
ken op de juiste plaats worden gevlogen, met andere woorden ongewenste
overlappingen en hiaten worden vermeden. Dit hulpmiddel is in het bijzonder van
belang in ongekaarteerde gebieden en gebieden met weinig of geen markante
oriënteringspunten.
Voor navigatie-hulpmiddelen, bijvoorbeeld Doppler-radar-navigatie, geldt, zoals
zo vaak voor dit soort middelen, dat ze ontwikkeld zijn in de militaire sfeer en
later voor civiel gebruik worden vrijgegeven. Weliswaar zijn dit soort systemen
voor plaatsbepaling, om de positie van de camera vast te leggen, te onnauwkeu-
69