beelden in een eindfase van haar ontwikkeling. Wel dient hierbij haastig
opgemerkt te worden dat een aantal onderdelen nog de nodige aandacht zullen
vragen, onder andere de toepassing van hulpinstrumenten zoals GPS om
terrestrische metingen te verminderen, de automatisering en in detail analyseren
van het waarnemingsmateriaal. Zonder overdrijven kan vastgesteld worden dat
aerotriangulatie en blokvereffening een halve eeuw lang veel, zeer veel, aandacht
heeft gevraagd. Hiermede is de fotogrammetrische puntsbepaling, gebaseerd op
luchtopname met een meetcamera, uitgegroeid tot een bijzonder waardevolle en
geavanceerde methode voor het verzamelen van coördinaten, die in de praktijk
nog vele decennia toegepast zal worden.
Kaarteringen
Het laatste onderdeel van het fotogrammetrische proces, de kaartering, is één
van de meest tijdrovende onderdelen van het gehele fotogrammetrische proces.
Drie rijksdiensten hebben in belangrijke mate de fotogrammetrische kaartpro-
duktie in Nederlands verzorgd:
- Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat, voornamelijk grootschalige
kaarteringen variërend van 1:500 tot 1:10.000.
- Fotogrammetrische Dienst van het Kadaster, grootschalige kaartering,
1:1.000 en 1:2.000, voor ruilverkaveling en grootschalige basiskaart.
- Topografische Dienst, kleinschalige kaarteringen voor de topografische
kaarten, 1:10.000 en kleiner.
Daarnaast moet genoemd worden KLM-Aerocarto, die bovendien veel buiten
landse projekten heeft uitgevoerd in zeer uiteenlopende schalen. In de loop der
jaren zien we een enorme toename van fotogrammetrische kaarteringen, terwijl
het aantal kaarteringsbedrijven bijna hetzelfde is gebleven.
Als belangrijkste verandering in het kaarteringsproces zijn te noemen:
- de calqueerstereoscoop is geheel vervangen door stereo-kaarteringsinstru-
menten.
- calqueren van ontschrankte foto's is vervangen door een graveertechniek;
in principe is dit een zelfde proces, maar geeft duidelijk een besparing in
tijd.
In latere jaren is de analoge kaartering vervangen door digitaal kaarteren; dit
geldt voor het digitaal kaarteren met stereo-instrumenten en het digitaliseren van
ontschrankte foto's en orthofoto's. Een aantal voordelen van digitaal kaarteren
zijn zonder meer duidelijk, zoals het vervaardigen van kaarten op verschillende
schaal met verschillende inhoud en het combineren met andere gegevensbestan
den.
74