Een aantrekkelijk aspect van het werk van geodeten binnen een oliemaatschappij is dat
men betrokken is bij vrijwel alle fasen van het opsporings- en winningsproces: vanaf het
prille begin van de initiële exploratie tot en met het opruimen van leidingen en winnings-
lokaties na afloop van de produktie. Anderzijds beslaat het werkterrein een breed veld van
wat in Nederland tot de geodesie gerekend wordt: mathematische geodesie (in mindere
Geodesie in het buitenland
Indonesië 1985: In kaart brengen
We hadden in Irian Jaya een nieuwe concessie gekregen, grenzend aan
een bestaande concessie waar op dat moment reeds exploratie boringen
aan de gang waren» Beide concessies bestonden vrijwel geheel uit
oerwoud. Wijs geworden door de planningsproblemen tijdens de seismiek
in de oudere concessie, werd besloten om voor het nieuwe gebied
kaarten op schaal 1:100.000 te laten vervaardigen. Het enig beschikba
re kaartmateriaal voor dit deel van Irian bestond immers uit de
1:250.000 Aeronautical Chart en verder wat kleinschalige SLAR opnamen.
Maar we hadden ook luchtfoto's, waar voor zover bekend doop de Indone
sische instanties nog niets mee gedaan was. Na veel vijven en zessen
slaagde ik erin om de diapositieven te bemachtigen, onder voorwaarde
dat deze het land niet verlieten. Dan de paspunten. Niet gehinderd
door veel fotogrammetrische ervaring en naarstig diverse handboeken
raadplegend, ontwierp ik een paspuntenplan bestaande uit een aantal te
meten satelliet doppler punten (met het oude Transit systeem) aange
vuld met een serie door middel van barometrische hoogtemeting op te
nemen hoogtepuntenVoor de veldoperaties kon ik gebruik maken van de
logistieke ondersteuning die voor de boringen aanwezig was. In de
praktijk betekende dit dat dat ik voortdurend kon beschikken over een
Bolkow helicopter. Vele vlieguren, als één lange adembenemende natuur
film, zijn gaan zitten in de verkenning van foto-identificeerbare
paspunten. Dit waren veelal rivierbochten, de enige op de luchtfoto
terug te vinden topografische elementen. De barometrische hoogtemeting
verliep wonderlijk goed. De barometer kon op de vloer van de helicop
ter afgelezen worden, terwijl deze hooguit een minuut in de droge
rivierbedding met draaiende rotor behoefde te blijven staan. Door een
tweede barometer op een vast station regelmatig te laten aflezen, en
op voorgeschreven wijze de traversen af te werken en 'controles in te
bouwen, kon een nauwkeurigheid van enkele meters in hoogte gehaald
worden. De doppler punten vereisten meer werk. Voor deze metingen
moesten clearings gekapt worden, zodat een vrije horizon boven 15
graden elevatie beschikbaar was. Een uit 3 personen bestaande en met
kettingzagen, voldoende proviand en een radio uitgeruste ploeg werd
hiertoe ergens in een rivierbedding afgezet om een tijdelijk kamp in
te richten, een zgn. helipad te bouwen en een clearing te kappen. In
recenter jaren worden dergelijke activiteiten uit een oogpunt van
natuurbescherming overigens niet meer toegepast! Voor de satelliet
doppler metingen zelf werd een contract afgesloten met een survey
contractor, die enkele ontvangers en (Indonesisch) bedienend personeel
ter beschikking stelde. Door de ontvangers op de in het bos gecreëerde
punten 2 tot 3 dagen op te stellen, werden voldoende passages geregis
treerd om vervolgens door middel van translocatie ten opzichte van de
vaste ontvanger in het basiskamp de coördinaten te berekenen. Alle
transport van apparatuur en personeel geschiedde weer per helicopter.
Tenslotte werd de fotogrammetrische uitwerking en kaartvervaardiging
uitbesteed aan een bedrijf in Jakarta. Hierbij had ik enige moeite met
het formuleren van geschikte kwaliteitseisen. Uiteindelijk bood het
'Manual of Photogrammetry' van de American Society of Photogrammetry
uitkomst, bijvoorbeeld: 90% van de hoogten bepaald uit de geplotte
contourlijnen dienen niet meer dan de helft van het contourinterval af
te wijken van de ware waarde. Hoe dit te verifiëren was van later
zorg. Het eindresultaat was echter pas na mijn overplaatsing beschik
baar en dat heb ik dus nooit gezien.
151