gen door GPS). Door de beschikbaarheid van goede en nauwkeurige 1:10.000 kaarten
konden de schotpunt en ontvanger posities meestal eenvoudig van de kaart afgeschaald
worden. Hiermee werd een nauwkeurigheid van beter dan 5 meter gehaald, juist voldoen
de voor seismiek. De laatste jaren wordt GPS in toenemende mate, waar mogelijk,
toegepast. Een modus waarin GPS op land voor seismiek gebruikt kan worden is DGPS
(code metingen), mits men inderdaad de hoogtenauwkeurigheid onder de meter weet te
houden. Soms past men niettemin het meer nauwkeurige fase GPS toe (bijv. stop&go).
Fig.5. Helicoptertransport Fig.6. Boren van gaten voor dynamiet
ladingen
Bij het opstarten van een landseismiek project in een nieuw gebied in bijvoorbeeld een
ontwikkelingsland kan men voor exotische geodetische vraagstukken komen te staan. Er
moet mogelijk een referentiestelsel (datum) vastgelegd worden, er kunnen transformatie
parameters nodig zijn voor de omrekening van WGS84 coördinaten naar een lokaal
stelsel. Soms dient men gemiddeld zeeniveau (ongeveer) te bepalen bij wijze van
hoogtereferentie. Specifieke problemen kunnen optreden door gebrek aan geoïde informa
tie, waar men bijvoorbeeld hoogtetraversen wil afsluiten op met satellietmethoden
bepaalde aansluitingspunten. Gebrek aan goede kaarten kan een obstakel zijn voor de
projectplanning, en er moeten goede remote sensing beelden verkregen worden.
Bij de offshore seismiek kan de data acquisitie complexe vormen aannemen. Waren de
meetconfiguraties in de tijden van de 2D seismiek nog betrekkelijk eenvoudig, sinds het
midden van de jaren tachtig is de plaatsbepaling van de seismiek op zee steeds ingewik
kelder geworden. Een meetconfiguratie kan nu bestaan uit twee schepen met elk twee
kabels van 3 tot 6 kilometer lengte en elk twee gunarrays, waarbij al deze componenten
elke 10 seconden in positie bepaald moeten worden. De schepen zijn uiteraard uitgerust
met een plaatsbepalingssysteem, tegenwoordig vrijwel uitsluitend DGPS. Daarnaast
Geodesie in het buitenland
155
