in de verkenningsfase zochten we deze op met een motorbootje. Eén was op een idyllisch eiland gelegen, volgens de beschrijving aan de rand van een voetbalveldje van het dorp. Hier aangekomen bleek het punt helaas verdwenen. De uitgelopen Papoea dorpelingen namen me mee naar een schuurtje waar zij mij de betonnen zuil toonden. Het geval had hen gehinderd bij het voetbalspel, maar ze hadden hem, zichtbaar trots, zorgvuldig uitgegraven en bewaard. worden aan het eind van de kabels boeien meegesleept die ook met een GPS ontvanger zijn uitgerust. In de kabels, die zich op ongeveer 10 meter diepte bevinden, zijn kompas sen gemonteerd, bijvoorbeeld om de 200 meter. Deze meten de tangentiële richting van de kabel ter plekke. De gunarrays, delen van de kabels en de staartboeien zijn onderdeel van netwerken van akoestische afstandmeting. Ook zijn schepen soms uitgerust met automatische lasers, die richting en afstand van het achterdek naar de gunarrays en de beboeide beginstukken van de kabels meten. Het gyrokompas op het schip is nodig om de relatieve plaats van de meet- en connectiepunten vast te leggen. Dergelijke complexe meetconfiguraties produceren elke 10 seconden, de tijd tussen twee schoten, honderden ongelijksoortige waarnemingen. Verwerking volgt real-time met netwerkvereffening of een Kalmanfilter en de posities van de kabels en de gunarrays worden berekend. Hierbij is een goede, automatische toetsingsprocedure van belang om meetfouten en uitschieters te detecteren en te verwijderen. Hierbij moge opgemerkt worden dat ten behoeve hiervan in de diverse verwerkingssystemen van de internationale seismische contractors de Delftse toetsingsmethodieken in een of andere variant inmiddels wel zijn doorgedrongen. Boringen en produktieactiviteiten Na geofysisch/geologische evaluatie van de seismische data, tegenwoordig op krachtige interactieve werkstations, wordt er een voorstel tot boren gemaakt well proposal). Een belangrijk onderdeel hiervan zijn uiteraard de coördinaten van de oppervlakte lokatie waar de boring moet plaats vinden, benevens die van het ondergrondse doel. In het geval van een landboring wordt aan de hand hiervan de boorlokatie met traditionele landmeetkundi ge methoden uitgezet. Bij een boring op zee wordt de boortoren met behulp van een plaatsbepalingssyteem naar de gewenste positie gedirigeerd. Dit is op zichzelf in techni sche zin geen complexe aangelegenheid, in vergelijking bijvoorbeeld met de 3D seismiek. De plaatsbepalingsoperatie bevindt zich hier echter wel op het kritische pad. Vertragingen door disfunctioneren van de apparatuur of door buiten de tolerantie vallende metingen zijn niet welkom als er een kostbaar booreiland ligt te wachten. Erger is een fout in de definitieve plaatsing, in het meest extreme geval tot een miljoenen verlies kan leiden. Er worden dan ook uitgebreide controle metingen verricht. Tegenwoordig worden de rigmoves vrijwel uitsluitend met DGPS uitgevoerd, en zijn daarmee technisch eenvoudiger geworden. In de (toch nog redelijk recente) tijden van Pulse-8, ARGO en Hyperfix 156 Geodesie wereldwijd Indonesië 1984: Het verdwenen punt Voor een offshore seismisch projekt voor de kust van Irian Jaya was het nodig om een serie navigatiepunten te creëren. Ik had bedacht dat veelhoeksmeting langs de stranden, met zijdelengten van een kilometer of 10, de handigste methode was. Daarbij zouden we kunnen aansluiten op drie door de Australiërs gemeten doppler punten van goede nauwkeu righeid.

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1995 | | pagina 178