konden plaatsingen op grotere afstand van de kust tamelijk zenuwslopende operaties
Fig.7. Plaatsing jackup rig
vormen. Voorafgaand aan een plaatsing op zee is het nodig om een zeebodem onderzoek
uit te voeren. De aard van het onderzoek is enigszins afhankelijk van het type boortoren.
Bij het, veel voorkomend, gebruik van zogenaamde jackup rigs (zelfheffend booreiland) is
het van belang om de stabiliteit van de zeebodem te onderzoeken en de penetratie van de
poten te voorspellen. Hiertoe wordt door een speciaal boorschip sonderingen uitgevoerd.
Daarnaast brengt een zeebodem survey schip, uitgerust met een verscheidenheid aan
apparatuur, diverse aspecten van de zeebodem en de daaronder liggende geologische lagen
in kaart. Voor de hand ligt het belang van goede bathymetrische data. Een zogenaamde
boomer geeft verder inzicht in de gelaagdheid van de bovenste tientallen meters beneden
de zeebodem, waarmee de sonderingsgegevens kunnen worden geëxtrapoleerd. Voorts
moet nagegaan worden of er zich op de zeebodem obstakels bevinden. Dit gebeurt met de
sidescan sonar. Tenslotte wordt er veelal zgn. ondiepe seismiek geschoten: seismiek met
een hoge resolutie tot ongeveer 1 km diepte. Dit wordt gedaan om het eventueel voorko
men van ondiep gas te detecteren, dat bij het boren tot een zogenaamde blow out zou
kunnen leiden. Bij de ondiepe seismiek wordt een 1 km lange kabel gebruikt en een
hoogfrequente akoestische bron.
Voor het geval de boring met een boorschip wordt uitgevoerd, veelal in dieper water,
komen de sonderingen te vervallen maar is overigens het programma vrijwel hetzelfde.
Pas als op deze wijze alle relevante aspecten van de zeebodem onderzocht zijn, kan de
boring plaats vinden. Hoewel deze materie grote geofysische en geotechnische componen
ten heeft, is het meestal zo dat de betreffende operaties onder verantwoordelijkheid van de
topografische afdeling worden uitgevoerd.
Het spreekt vanzelf dat de produktiefase een verscheidenheid aan landmeetkundige,
hydrografische en kartografische ondersteuning met zich meebrengt. Van een grootschali
ge kaartering van een boorlokatie, met zijn boorkelders en hekwerken, tot en met
kleinschalige kaarteringen en remote sensing beeldbewerkingen voor het plannen van een
Geodesie in het buitenland
157