coördinaat op zich geeft geen informatie), geeft dit toch aan dat veel voor het bedrijf
cruciale data vooral via coördinaten aan elkaar gerelateerd wordt. Hierbij moet men
overigens niet alleen denken aan coördinaten van oppervlakte objecten, maar ook aan
afgeleide coördinaten: omtrekken van produktiereservoirs, ondergrondse doelen, geologi
sche breuken, enzovoorts. De locaties van deze objecten worden afgeleid van oppervlakte
coördinaten (bijv. boorput, seismiek) in combinatie met een bepaald reken- of interpretatie
proces dat uiteraard buiten het domein van de geodesie ligt.
Bij het combineren van al deze gegevens voor het nemen van vaak financieel verstrekken
de beslissingen, is het essentieel dat de integriteit van de coördinaat data gewaarborgd is.
Als zo vaak speelt hierbij de ruis in de coördinaten veel minder een rol in vergelijking tot
de mogelijkheid dat er ergens in het acquisitie-, reken- of interpretatietrajekt een blunder
is begaan die bijvoorbeeld tot een verschuiving van een paar honderd meter heeft geleid.
Volstrekt anders dan in de Nederlandse dagelijkse praktijk, vormen manipulaties met
geodetische data en projectie systemen een belangrijke risicofactor. De Shell database
kent niet minder dan 277 verschillende data en ruim 1400 coördinaatsystemen. Bij
ontvangst van externe kartografische informatie of coördinaten is veelal de eerste vraag op
welk datum de data gebaseerd is. Is dit onbekend, dan wordt de kaart snel een stuk
onbetrouwbaarder. Legio zijn ook de misverstanden rond datumtransformaties. Een
simpel foutje in de plus/min sfeer en de coördinaten van een boorput zijn honderden
meters fout, met alle gevolgen van dien. Het verbaast Shell geodeten dan ook steeds weer
hoe matig de diverse GIS en CAD systemen met data en projectiesystemen omgaan; bij de
meeste systemen is het concept datum zelfs afwezig.
In dit licht bezien vormt het systematisch beheren van coördinaatgegevens dan ook een
zeer belangrijke activiteit van een topografische afdeling bij Shell. Objecten waar
coördinaatbanken van worden bijgehouden zijn bijvoorbeeld putten, seismiek, concessies,
installaties en pijpleidingen. Op CAD systemen beheert men voorts in diverse vormen
bestanden met achtergrond topografie en grootschalige engineering kaarten. Voor wat
betreft toepassing van geografische informatie systemen lijkt Shell wat achter te lopen op
bijvoorbeeld overheidsinstellingen en nutsbedrijven. In de grotere werkmaatschappijen
komt deze ontwikkeling nu echter op gang. Geografische toegang tot de verschillende
databases lijkt een zinvolle toepassing. In die zin zou GIS vooral gebruikt worden als een
data inventaris. Toepassingen in de sfeer van ruimtelijke analyses zijn er wel, doch
vooralsnog ligt hier niet het accent. Waar GIS uiteindelijk zijn plaats zal vinden in het
proces van exploratie en produktie is echter nog onduidelijk: als de grote data integrator,
gewoon als één van de diverse kartografische computer applicaties, of ergens daartussen
in?
Tenslotte
De principes van de activiteiten zoals boven in vogelvlucht geschetst zijn waar ook ter
wereld dezelfde. De plaatselijke omstandigheden - het ligt voor de hand - hebben echter
een grote invloed op de uitvoering. Niet overal zijn dezelfde technische oplossingen
mogelijk; men is sterk afhankelijk van het aanbod van apparatuur en diensten in de regio.
De logistieke aspecten vereisen veel aandacht. In afgelegen gebieden is het dupliceren van
vrijwel alle apparatuur bijvoorbeeld noodzaak. Daarnaast kunnen ook de metingen zelf op
soms onverwachte wijze door hun omgeving beïnvloed worden. In poolgebieden zijn de
Geodesie in het buitenland
159