komt dat het zo heet lijkt en verklapt ons de technieken om het nog heter te krijgen. Hij schijnt het werkelijk ontzettend interessant te vinden Werken bij Geodeettinen Laitos Het Finnish Geodetic Institute (FGI), in het Fins het Geodeettinen Laitos, is een onder zoeksinstituut van de Finse overheid. Het werd opgericht in 1918 met als doel de eerste- orde waterpassing en triangulatie uit te voeren: er moest een nationale kaart gemaakt worden. Momenteel is het FGI een onderzoeksinstituut op het gebied van geodesie, gravimetrie, fotogrammetrie, cartografie en er worden nieuwe instrumenten en technieken ontwikkeld en getest, maar naast het theoretische onderzoek wordt er ook veel veldwerk gedaan. Van oorsprong is het FGI verantwoordelijk voor de nationale driehoeksmetingen, de precisie waterpassingen en de zwaartekrachtmetingen. Naast deze conventionele meettechnieken doet het FGI ook mee in internationale ruimte-geodetische meetcampagnes. Het beschikt over een observatorium in de bossen, het Metsahovi Space Geodetic Station, met een SLR-installatie en een permanent GPS-waarnemingsstation. Vlak bij het observatorium is ook een DORIS-baken opgesteld. Naast het observatorium werd ten tijde van ons bezoek een klein gebouwtje op een stabiele bodem (een grote rots) neergezet met daarin een meetplatform voor permanente zwaartekrachtmetingen. De hele atmosfeer van observato rium doet je in Kootwijk wanen. Bossen, wetenschappers, waarnemingsapparatuur, alhoewel ze in Kootwijk geen sauna in het observatorium hebben. Een van de leuke technieken is de getijdemeter in Lohja, het Clinometric Station. Lohja ligt zo'n 60 km ten westen van Helsinki. Het dorpje is uitgerust met een enorme kalksteenmijn. Het FGI heeft de beschikking gekregen over twee oude mijngangen op 200 meter diepte. In deze twee gangen, één is Noord-Zuid georiënteerd en de ander is Oost- West georiënteerd, zijn twee horizontale buizen geïnstalleerd. Deze buizen zijn gevuld met water. Wanneer de aarde vervormd door de getijdekrachten, dan zal de stand van het water in de buis veranderen. De aarde (en dus de buis) zal namelijk anders deformeren dan het water. Het verschil in reactie tussen buis en water is waar te nemen aan de uiteinden van de buizen. De reactie van het water is modelmatig te benaderen zodat de deformatie van de aarde hieruit af te leiden is. Dit resulteert in schattingen van de lokale Love-numbers, d.w.z. de constanten die het verschil tussen de theoretisch starre aarde en de in werkelijkheid viscose aarde beschrijven. Het was een leuke ervaring zo'n instrument van dichtbij te aanschouwen. Op 200 meter diepte onder de grond, uitgedost met een lange jas, laarzen en een shock-proof helm, kwamen we zelfs auto's in de modderige mijngangen tegen. De meetmethode is even geniaal als de eenvoud van het instrumentarium. Dat bestond uit niet meer dan zo'n 100 meter ijzeren buizen en aan beide uiteinden een fotocamera voor de observatie van de verandering van het waterpeil. De water gooier blijkt een extremist te zijnDe ayatollah van de plaatselijke saunagemeenschap. Hij lijkt deze dag te hebben uitgekozen om zijn fanatisme tot recordhoogte te laten stijgen. De temperatuur volgt. Anderen vinden dat het tijd wordt om er wat nieuw marteltuig bij te betrekken en halen bossen berketakken van onder de banken te voorschijn. Ze schijnen het echter niet zo Geodesie wereldwijd 240

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1995 | | pagina 261