LA NAISSANCE DE LA GÉODÉSIE?
Raoul Quadvlieg
En ik naderde het Observatoire.Zouden haar enorme deuren zich nu wel voor mij
openen? De zon werd fel in mijn ogen gereflecteerd, alsof ik verblind werd door de
Waarheid.
Net als vele jaargenoten verliet ik enkele dagen geleden het moedernest aan de Thijsseweg
om de Ware Geodesie te ontdekken. Wij zwierven uit naar Finland, Suriname, Sint Maar
ten, Vietnam,... ik besloot mijn geluk te beproeven in de Stad der Steden, Parijs!
Over de Parijse meridiaan schuifel ik noordwaarts tussen de perfect symmetrisch opgestel
de bomen, totdat Het plotseling opduikt. De tempel der Wetenschap?
Na het piepend openen van de immense deur kraak ik over de eeuwenoude vloer heen.
Links van mij bemerk ik een vergaderzaaltje met schilderijen die Laplace, Fourier,
Arago, Foucault, Delambre en andere grootheden afbeelden. Aan de rechterkant word ik
met mijn zeer aardse bestaan geconfronteerd daar er een muurhoge spiegel hangt. Niet in
het minst ontmoedigd maak ik aanstalten de Meridiaanzaal in te gaan en realiseer me dat
de Zonnekoning ooit dezelfde gang gemaakt moet hebben. Voor mij rijst één der
Cassini's op, in steen dan, die van vader op zoon vier generaties lang het presidentschap
over het Observatoire voerden. Naast de gebruikelijke borstbeelden staat wat oorlogstuig
wat bij nader inzien telescopen en andere meetinstrumenten zijn. Omringd door hemel
kaarten verwacht ik elk moment de Slinger van Foucault in mijn rug te voelen maar deze
hangt twee kilometer noordelijk zijn onvermijdelijke rondjes te oscilleren.
Het Observatoire, gebouwd in 1667 op de toen nog maagdelijk groene rive gauche, was
destijds buiten Parijs in de bossen gesitueerd terwijl het nu zowat midden in het centrum
ligt. Met de uitvindingen van Galilei in 1609, de telescoop en de pendule in 1657 door
Christiaan Huygens was al snel het idee geboren om een astronomisch observatorium op
te richten. Lodewijk de Veertiende en Colbert richtten in 1635 de Franse Academie van
Wetenschappen op die het Observatoire als hoofdkantoor zou krijgen.
Ik waag een kijkje in een soort koperen theodoliet en ontdek dat er iets in zit. Na wat
peuteren trek ik er een bundeltje vergeelde perkamenten uit waar ik met moeite
"Naissance de la Géodésie" uit kan ontcijferen. Gelukkig is dit heruitgegeven in een
handzaam boekje, Observatoire de Paris, son histoire (1667 - 1963) geheten en te koop
voor nog geen 50 francs bij de afdeling exterieure relaties. Hieruit het volgende.
De geodesie is een wetenschap die voornamelijk gebaseerd is op het werk van Franse
astronomen uitgevoerd tussen 1668 en 1784. Het Observatoire de Paris heeft hier een
Stages over de grenzen
251