STAGE ZWEDEN
Janet Kuiper en Kirsten van Rijen.
In de zomer van 1994 hebben wij 3 maanden stage gelopen aan de Kungl Techniska
Högskolan, de Technische Universiteit van Stockholm. Onze begeleider, Thomas Kalbro,
was de eerste twee weken van onze stage niet in Zweden. Maar professor Hans Mattson
zou ons zolang opvangen.
Stage-opdracht
Op onze eerste werkdag bleek de deur van de verdieping op slot te zijn. Een portier van
het gebouw was niet te vinden, dus probeerden we de eerste deur die open stond. Zonder
ook maar aan een vraag toe te komen, snauwde een der twee aanwezige jongens ons af:
"You have nothing to do here in this room, we are just working". Gelukkig zijn niet alle
Zweden zo en hielp een vriendelijke man ons de verdieping op. We kregen een eigen
kamer toegewezen.
Het was onze bedoeling om in Zweden te kijken naar de Lagen om Exploateringssamver-
kan (ESL), een wet die de mogelijkheid leek te bieden tot stedelijke herverkaveling op
wettelijke basis in stadsvernieuwingsprojecten. In Nederland is er al geruime tijd discussie
over het al dan niet invoeren van een wet op de stedelijke herverkaveling. Tot nu toe is
herverkaveling op wettelijke basis alleen in landelijke gebieden mogelijk. Helaas bleek al
vrij gauw dat stadsvernieuwing een onbekend fenomeen in Zweden is. Iedereen onder
houdt zijn eigen huis. Eigenaren kunnen hiervoor flinke subsidies krijgen. Stadsvernieu
wing opgezet door de gemeente zoals men dat in Nederland kent, kent men niet in
Zweden. Wat nu? Professor Mattson was ook al naar het buitenland vertrokken, dus hij
kon ons ook niet helpen.
Met behulp van ESL is het wel mogelijk een soort stedelijke herverkaveling toe te passen.
Deze mogelijkheid wordt veelal gebruikt in gebieden waar overwegend vakantiehuizen
staan. De eigenaren van deze dunbevolkte gebieden willen het gebied ontwikkelen en
gebruiken daarbij stedelijke herverkaveling, die mogelijk is met ESL. Wij besloten te
gaan bekijken wat deze wet precies inhield en wat er zou gebeuren als we deze wet
zouden toepassen op een stadsvernieuwingsproject in Nederland. Als proefproject hiervoor
kozen we de Folkingestraat in Groningen, omdat hier al eens een stedelijke herverkave
ling op vrijwillige basis had plaatsgevonden. Door het vergelijken van de wettelijke en de
vrijwillige methode hoopten we een goed inzicht in de voor- en nadelen van ESL in een
Nederlandse situatie te krijgen.
In Zweden vindt ruimtelijke ordening plaats onder de Plan- och bygglagen die in 1987 in
werking trad. In dat zelfde jaar trad ook ESL in werking. Deze laatste wet wordt gebruikt
om gebieden die in handen zijn van particulieren, gezamenlijk tot ontwikkeling te
Geodesie wereldwijd
294
