gebruiker totaal nieuwe kijk op de gegevens. Experimenteel onderzoek heeft al aangetoond dat het creëren van een virtuele GIS-wereld tot de mogelijkheden behoort. Vanuit de bijzondere kijk op de gegevens zal de gebruiker nieuwe gereedschappen ter navigatie, als ook ter initiëring van ruimtelijke operaties aange boden moeten worden. Daarnaast blijft de vraag of een dergelijke interface echt bruikbaar is: "Hoe wordt de informatie ervaren?" en "Wat is het effect van deze interface op de functie van de kaart als gereedschap voor exploratie, analyse of presentatie van ruimtelij ke gegevens?". Om een aantal van deze vragen te beantwoorden is een virtueel model opgezet van de TU-wijk (Sidjanin, Kraak en Smets 1995). De gegevens zijn afkomstig van een traditio neel GIS-pakket en omvatten de elementaire topografie van de wijk (wegen, waterlopen, plantsoenen e.d. - zie figuur 6a) en de grondvlakken van gebouwen of delen van gebou wen, waarvan de hoogte als attribuut is opgenomen. Deze gegevens zijn langs fotogram- metrisch weg bepaald. Zo bestaat het gebouw van Geodesie uit een achttal polygonen. De GIS-functionaliteit van het VR-model is beperkt en kan worden vergeleken met die van de GIS-dataviewers zoals ESRI's ArcView en Intergraph's Vistamap. Deze bieden de gebrui ker de mogelijkheid gegevens te raadplegen volgens relatief eenvoudige vraagstellingen. Het VR onderzoek wordt momenteel uitgevoerd in samenwerking met de Faculteiten Industrieel Ontwerpen, Bouwkunde en Technische Wiskunde Informatica.. De hardware die bij het experiment gebruikt wordt is een IBM type Project Elysium IVR4. IVR staat voor Immerse Virtual Reality, en biedt een interface die de gebruiker een drie dimensionale interactieve gesimuleerde omgeving laat ervaren. Van de interface maakt verder deel uit een zogenaamd Head Mounted Display (HMD). Dit HDM biedt de gebruiker een stereobeeld van de omgeving met een blikveld van 90 tot 120 graden. Door het bewegen van het hoofd kan richting worden aangegeven. Een zogenaamde V-Flexor, een handgreep met een serie knoppen, geeft de gebruiker de mogelijkheid vooruit of achteruit te bewegen of om van wandel- in vliegmode over te gaan. Naast zelf geschreven software om de gegevens van het GIS-pakket te converteren naar het VR systeem wordt, V-space, een 3d VR modelling pakket gebruikt. Het prototype biedt de gebruiker twee navigatie-omgevingen, vliegen, waarbij de gebrui ker de beschikking heeft over zowel het traditionele 2d kaartbeeld de perspectief aanzich ten heeft, en wandelen. Maakt men tijdens de navigatie een fout en loopt/vliegt men tegen een gebouw aan dan verdwijnt dit uit beeld. Men is hierbij niet gebonden aan een beperkt aantal "levens" zoals bij gangbare computer games. Ook is eenvoudige GIS-functionaliteit geïmplementeerd. De gebruiker kan op basis van de geometrie van het model afstanden, oppervlakten en volumes bepalen. Zie figuur 6b en 6c, waar een jalon wordt gebruikt om afstanden te meten en een kubus om volumes te bepalen. Daarnaast is het mogelijk door het 'aanraken' van een gebouw database-informatie op te vragen, zoals bijvoorbeeld het aantal studenten en medewerkers. Dergelijke vragen zijn hypertext georiënteerd en kunnen van te voren vastgelegde links met de GIS-database of multimedia componenten activeren. Figuur 7 simuleert dit proces. Hier wordt het gebouw van de Faculteit der Geodesie aangeraakt, waarna een soort ruimtelijke index verschijnt. Geodesie wereldwijd 68

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Lustrumboek Snellius | 1995 | | pagina 91