Lustrumboek "The 5th Element"
Verder onderscheidt de nota drie categorieën overheidsgegevens:
1) Basisinformatie van de democratische rechtsstaat, zoals wet- en
regelgeving, uitspraken van de rechterlijke machten parlementaire informatie-
deze zi|n veelal gratis in te zien op Internet (zie bijvoorbeeld
http://www.wetten.nu);
(2) Bestuurlijke informatie opvraagbaar onder de Wet openbaarheid van
bestuur (zie hierboven); en
(3) Elektronische gegevensbestanden van het bestuur en de informatie die
daarmee kan worden gemaakt. In de visie van het kabinet zijn elektronische
basisgegevens uit overheidsbestanden die (nog) niet concreet gebruikt worden
bi| het uitvoeren van bestuurlijke taken niet op basis van de Wob opvraaqbaar.
Over de prijs van elektronische overheidsinformatie heeft de commissie ook een
oordeel:
"Het kabinet meent dat elektronische gegevens niet, zoals onder de Wob, teqen
vergoeding van uitsluitend directe verstrekkingskosten beschikbaar behoeven te
komen op grond van de stelling dat daarvoor al belasting is betaald. Die geqevens
z\\n tegen vaak hoge kosten vergaard ten laste van de algemene middelen Dit
betekent echter nog niet dat van alle belastingbetalers zou moeten worden
sufadiëren "°1H 9commerciële informatieproducten en -diensten te
Dit leidt tot de tweede paradox: de overheid wil haar gegevens met behulp van
IC toegankelijker maken maar tegelijk inkomsten genereren door haar
elektronische gegevens te verkopen.
Hoe de overheid zich moet gedragen als het producten buiten haar publieke
taak om op de markt brengt, wordt in het rapport Markt en Overheid besproken.
Rapport Markt en Overheid
Het rapport Markt en Overheid [12] handelt over de toelaatbaarheid van
commerciële activiteiten van de overheid. Als voornaamste uitgangspunt bij het
beantwoorden van de vraag of de overheid commerciële activiteiten maq
ondernemen, stelt zij dat marktactiviteiten door overheden in beginsel moeten
worden atgescheiden en afgestoten. Wanneer overheidsinstellingen zich in of
naQjt n ?°l 0P °P®n markten begeven dan dient daarbij het uitgangspunt te
zijn dat zij zich in eenzelfde concurrentiepositie bevinden als private ondernemingen
die zich eveneens op die markt bevinden. Dit betekent dat iedereen onder dezelfde
voorwaarden toegang tot de gegevens moet krijgen, dat overheidsorganen geen
speciale tiscale behandeling krijgen, dat er geen subsidie voor marktactiviteiten
mag worden uitgekeerd, en dat kosten van arbeids-, vermogens- en voor
productiemiddelen aan de marktactiviteiten moeten worden verrekend in de prijs.
Uiteindelijk moet dit leiden tot afstoting van marktactiviteiten.
Uitwerking van de beleidskaders
Op basis van het rapport Markt en Overheid zijn er aanwijzingen vastgesteld
n°?ir ^?^err'cm®n van marktactiviteiten door organisaties binnen de rijksoverheid
14j. Onder marktactiviteiten wordt verstaan: het leveren van diensten voor derden,
voor zover daarbii in concurrentie wordt getreden met anderen. Aanwijzing 4
geett aan dat marktactiviteiten slechts mogen worden verricht door organisaties
binnen de rijksdienst indien het verrichten van deze activiteiten is opgedragen
bi| ot krachtens de wet of voortvloeit uit internationale verplichtingen". Hierbij
moeten een aantal gedragsregels in acht worden genomen (aanwijzing 1 5 De
verantwoorde ijkeminister mag besluiten dat wordt afgeweken van de vierde
aanwijzing indien "het verrichten van die activiteiten onlosmakelijk is verbonden
met het uitvoeren van de publieke taak" (aanwijzing 5).
Ook de ministers van Economische Zaken en Justitie hebben de bovengenoemde
algemene beleidskaders nader uitgewerkt [26]. Zij geven aan dat de voor een
bepaalde overheidsorganisatie verantwoordelijke minister kan bepalen dat die
organisatie een aantal bewerkingsslagen voor bestanden mag uitvoeren, die
90
