Lucht
GIS en Geluid, een klinkende combinatie
drs. J.E. Stoter1 en H. de Kluijver2
Inleiding
Het gebruik van de functionaliteiten van een Geografisch Informatie Systeem
(GIS) en het gebruik van digitale geo-gegevens spelen een steeds grotere rol bij
onderzoeken naar de invloed op het milieu van grote infrastructurele projecten.
GIS is bij het onderzoek naar milieueffecten de plek waar alle (geo)-informatie
samenkomt: informatie over de omgeving, zoals de ligging van woon- en
recreatiegebieden, maar ook informatie over het ontwerp en de bijbehorende
emissies, zoals bijvoorbeeld de (toekomstige) ligging van een spoorlijn en de
geluidsuitstraling. Met behulp van de functionaliteiten in GIS kunnen deze
ruimtelijke gegevens worden samengevoegd en de milieueffecten zichtbaar worden
gemaakt. Daarnaast kunnen de milieueffecten relatief eenvoudig worden
gekwantificeerd met GIS-functionaliteiten.
Van alle milieueffecten is vooral het aspect geluid gebaat bij een uitgebreide
geografische database en de rekenmogelijkheden die GIS biedt. Het
beïnvloedingsgebied van geluid is namelijk groot in vergelijking met de andere
milieueffecten, zoals bijvoorbeeld externe veiligheid, trillingen of sociale aspecten.
Geluid heeft bovendien invloed op veel zaken waarbij de geografische ligging
van belang is: mens en dier, wonen, werken en recreëren. Om geluidseffecten te
kwantificeren en te visualiseren zijn een uitgebreide ruimtelijke database, ruimtelijke
functies en veel rekenkracht nodig. Om die reden wordt GIS ingezet bij de huidige
studies naar geluidseffecten op het milieu. De geluidsbelasting wordt bepaald in
speciaal ontwikkelde simulatiemodellen en GIS wordt ingezet om op basis van
de berekende belastingen de geluidseffecten te kwantificeren en te visualiseren.
Op dit moment ontbreken er in Nederland richtlijnen voor een eenduidige
methodiek om de geluidseffecten te bepalen met behulp van GIS. Dit kan leiden
tot grote nauwkeurigheids- en dus beoordelingsverschillen tussen verschillende
geluidsstudies. Standaardisatie van het noise mapping proces - het in kaart
brengen van geluid - is dientengevolge noodzakelijk.
Op basis van de studieresultaten worden belangrijke (beleids)beslissingen
genomen. De vraag daarbij is "Wat is de waarde van de resultaten van een
geluidseffectstudie?". De resultaten van geluidsstudies, die onder andere
uitgevoerd worden voor Milieu Effect Rapportaaes (MER), lijken altijd erg precies.
De geluidsbelasting wordt in cijfers acnter de komma berekend, het aantal
gehinderden tot op de persoon nauwkeurig bepaald en de contouren zijn
haarscherpe lijnen op de kaart. Op de onzekerheidsmarges wordt echter niet of
nauwelijks ingegaan.
Door een weloverwogen gebruik van GIS in geluidseffectstudies valt veel winst te
behalen met betrekking tot efficiëntie, databeheersing, kwaliteit, (inzicht in de)
nauwkeurigheid en presentatie van geluidsstudies. Dit zal de standaardisatie en
eenduidigheid en daarmee de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van
geluidseffectstudies ten goede komen.
1 Jantien Stoter is verbonden aan de sectie GIS-Technologie, Faculteit Civiele Techniek en
Geowetenschappen, Technische Universiteit Delft
2 Henk de Kluijver is werkzaam als advieur verkeerslawaaibij AEA Technology Rail bv te Utrecht
129