Aarde
beleid ook daadwerkelijk uit te voeren, werden speciale instrumenten en
coördinatiemechanismen nodig geacht. Hiertoe is sinds eind 1998
Reconstructiewet concentratiegebieden in parlementaire behandeling.
De Reconstructiewet dient verschillende doelen. Allereerst richt de wet zich op de
bevordering van een goede ruimtelijke structuur van de concentratiegebieden,
in het bijzonder met betrekking tot landbouw, natuur, bos, landschap, recreatie,
water, milieu en infrastructuur. Daarnaast is zij bedoeld ter verbetering van een
goed woon-, werk- en leefklimaat en richt zij zich op de verbetering van de
economische structuur van deze concentratiegebieden (art. 4). De reconstructie
omvat in ieder geval maatregelen en voorzieningen:
ter verbetering van de ruimtelijke structuur ten behoeve van de landbouw,
mede teneinde de veterinaire risico's voortvloeiend uit een hoge veedichtheid
te verminderen;
ter verbetering van de kwaliteit van natuur en landschap; en
ter verbetering van de kwaliteit van milieu en water (art. 5).
Uit deze doelstelling blijkt dat de Reconstructiewet zich niet alleen richt op het
oplossen van de problematiek van varkenshouderij zoals de veterinaire
kwetsbaarheid, maar onder andere ook op de aanpak van de milieuproblematiek,
zoals vermesting en verzuring en op ae realisering van doeleinden uit het
Structuurschema Groene Ruimte zoals de Ecologische hoofdstructuur (EHS).
Belangrijk blijft binnen de reconstructie het realiseren van varkensvrije zones.
Deze zones zouden zo gekozen moeten worden dat ze aansluiten bij bestaande
structuren, zoals infrastructuur en de EHS. Bovendien zouden de zones zo gekozen
moeten worden dat de belasting van milieugevoelige gebieden daardoor wordt
verminderd. De keuze van waar deze varkensvrije zones moeten komen, wordt
door de provincies gemaakt in de reconstructieplannen en niet zoals eerder was
gesuggereerd middels het Rijk voorgeschreven varkensvrije corridors. Als
tegenhanger van de varkensvrije zones wordt ook nog gesproken over nieuwe of
bestaande locaties die kansrijk zijn voor verdere ontwikkeling van de landbouw
in het algemeen en de veehouderij in het bijzonder. Deze locaties zouden zelfs zo
moeten worden ingepast dat de ontwikkelingsmogelijkheden van de landbouw
niet onevenredig worden ingeperkt. Deze locaties worden wel aangeduid als
"industriegebieden voor intensieve veehouderij".
De gedachte is dat door middel van specifieke inrichtingsmaatregelen, binnen
de context van bestaande regelgeving en beleid op de diverse genoemde
beleidsterreinen, het realiseren van deze doelstelling in samenhang kan worden
aangepakt. De nieuwe wet biedt nu in feite een instrument om deze
inrichtingsmaatregelen te kunnen realiseren, namelijk door middel van
reconstructie. Reconstructie omvat gecoördineerde en geïntegreerde planvorming,
die na vaststelling uitmondt in de uitvoering van maatregelen en voorzieningen
conform het reconstructieplan. Kenmerkend van deze maatregelen en
voorzieningen is dat deze elk meerdere doeleinden kunnen dienen, zodat op
geïntegreerde wijze de oplossing van de diverse problemen wordt aangepakt.
Men kan de voorgestelde Reconstructiewet concentratiegebieden tot de speciale
herinrichtingswetten rekenen, die naast de algemene Landinrichtingswet de basis
bieden voorde uitvoering van multi-sectoraal beleid in bepaalde gebieden. Naast
de op vrijwilligheid gebaseerde instrumenten, die de overheid kan inzetten om
haar beleidsdoelstellingen te realiseren (stimuleren van bepaald gedrag, het
verstrekken van subsidies voor het doen of nalaten van bepaalde handelingen
en het op vrijwillige basis aankopen van bepaalde onroerende zaken), kenmerken
deze wetten zich door meer dwangmatige instrumenten om veranderingen in
eigendoms- en gebruiksverhoudingen van onroerende zaken te brengen. Alle
genoemde wetten kennen daartoe de herverkaveling en - onder voorwaarden -
de onteigening. De voorgestelde Reconstructiewet concentratiegebieden kent
daarnaast de mogelijkheid tot het instellen van een gebruiksverbod.
31
