Aarde
Tegen het vaststellingsbesluit van GS kan vervolgens rechtstreeks beroep worden
aangetekend bij de administratieve kamer van de rechtbank. Tegen de uitspraak
daarvan staat vervolgens hoger beroep op de Afdeling bestuursrechtspraak van
de Raad van State open. Als argument om van een meer privaatrechtelijke
procedure naar deze administratiefrechtelijke procedure te gaan, wordt het
gewijzigde karakter van het instrument herverkaveling aangevoerd. Die zou zich
namelijk van de (agrarische) ruilverkaveling naar de huidige multi-functionele
praktijk hebben ontwikkeld. Dit mag dan voorde ontwikkeling van landinrichting
als geheel zeker gelden, maar de herverkaveling als deelinstrument binnen
landinrichting is en kan niet wezenlijk veranderd zijn, nu betekenis en belang van
eigendoms- en gebruiksrechten in Nederland in deze periode vrij constant zijn
gebleven. Bescherming van die belangen is een taak voor de burgerlijke rechter.
Verder zijn er praktische bezwaren bij de voorgestelde aanpak. Met name de rol
van de Rechter-commissaris in de huidige landinrichtingspraktijk is omvangrijk.
Van de 25% van de bezwaren die gemiddeld nog resteert na de
bezwarenbehandeling door de landinrichtingscommissie, weet hij in veel gevallen
tot een vergelijk te komen (gemiddeld moet in minder dan 5% van de bezwaren
door de rechtbank uitspraak worden gedaan). Het effect dat een ruilvoorstel
heeft, gedaan door een rechter tijdens bijeenkomsten in het gerechtsgebouw,
kan nooit door onderhandelingen door of namens GS vervangen worden. Naar
haar aard zijn dit geen zaken die in de handen van politici moeten worden
opgelost. Verder dreigt door het voorgestelde hoger beroep bij de Raad van
State een langdurige periode van rechtsonzekerheid. De ruilakte kan namelijk
pas worden afgehandeld, nadat de Raad van State uitspraak heeft gedaan. In de
tussenliggende tijd (die met de huidige belasting van de Raad van State in jaren
uitgedrukt moet worden), verkeert de in de herverkaveling betrokken grond in
een juridische tussenfase. Dit compliceert de verkoop van onroerend goed in het
gebied, en leidt tot extra inspanning bij met name notariaat en Kadaster.
Voor de reconstructie van de concentratiegebieden moet het belang van de
herverkaveling niet worden overschat. Ook de regering zegt: "Omdat het bij
reconstructie in het bijzonder ook gaat om het treffen van inrichtingsmaatregelen
ten aanzien van meer niet-grondgebonden bedrijven, zal herverkaveling, hoewel
die vele artikelen van het wetsvoorstel beslaan, slechts in beperkte mate kunnen
worden aangewend." (MvT, blz. 39). Wel kan herverkaveling natuurlijk een rol
spelen bij het realiseren van de EHS of het vormen van buffers met andersoortige
bedrijven. Verder zal ook de aangekondigde Wet inrichting landelijk gebied, aie
de Landinrichtingswet zal gaan vervangen, na analogie van de Reconstructiewet
worden opgezet; zeker waar het de herverkaveling betreft.
Slot
Uit het bovenstaande is duidelijk geworden dat er nog veel zal veranderen in de
landinrichting, dat de rol van het Kadaster daarin mee zal veranderen, maar dat
de wijze waarop dat gebeurt in hoge mate afhankelijk is van de reactie die vanuit
de organisatie zelf komt. En in dit laatste zullen (opnieuw) Delftse geodeten hun
beste beentje voor proberen te zetten. Daarmee wordt ook de traditie voortgezet
dat het instrument landinrichting zich aanpast aan de maatschappelijke behoefte
om steeds veranderende problemen in het landelijk gebied aan te pakken.
Enige relevante literatuur
[1] Bakker, G., Landinrichting is onderwerp van publiek debat geworden
landinrichtingsprocedure (Mini-serie landinrichting), Geodesia 1998-4,
p. 151-156.
33
