Voorts zijn de benaderde breedte en lengte van het schip nodig om het iteratieproces op gang te bren gen. Vervolgens dient de scheepssnelheid te worden ge geven in richting en grootte en tenslotte de antenne hoogte. Vooral een nauwkeurige opgave van de scheepssnelheid is van essentieel belang. De geme ten Doppler-verschuiving is namelijk niet alleen af hankelijk van de satellietbeweging, maar ook van de bewegingen van de ontvanger. Voorzover deze wor den veroorzaakt door de aardrotatie, kan zij voor een bepaalde breedte exact worden berekend. De beweging van het schip over het aardop pervlak is echter meestal niet nauwkeurig te ge ven, daar zij afhankelijk is van (onbekende) zeestro mingen. De navigator dient er in de eerste plaats naar te streven dat het schip zich gedurende de sa tellietwaarneming zo rechtlijnig en uniform moge lijk door het water beweegt. Richting en grootte van de stroomsnelheid zullen echter vrijwel altijd ge schat moeten worden. Een fout in de opgave van de scheepssnelheid zal in een positiefout resulteren, die onder bepaalde om standigheden, die afhankelijk zijn van geometrie en duur van de passage en van de richting van de snel- heidsfout, tot meer dan 500 meter kan oplopen voor een snelheidsfout van 1 km/uur. Tenslotte moet de antennehoogte worden ingevoerd. De noodzaak hiervan wordt onmiddellijk duidelijk, als men zich realiseert dat positielijnen voor het schip worden verkregen door de referentie-ellipsoïde te snijden met omwentelingshyperboloïden, zoals in figuur 4 was te zien. Bevindt de antenne zich boven de ellipsoïde, dan moet de hyperboloïde ook met een hoger gelegen referentievlak worden gesneden. In het algemeen neemt men aan dat het zeeniveau sa menvalt met de geoïde. Voor het opgeven van de antennehoogte moet men met twee componenten re kening houden: de hoogte boven het zeeniveau en het plaatselijk hoogteverschil tussen geoïde en ellipsoïde. Dit laatste verschil wordt ontleend aan een bij het systeem verstrekt kaartje, figuur 8. Fig. 8. Hoogteverschillen in meters tussen geoïde en ellip soïde. De gebruikte ellipsoïde is gedefinieerd door a 6378166.0 meter en 1//= 298.3009. De geoïde is gebaseerd op in 1966 beschikbare gegevens. ngt 71

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Nederlands Geodetisch Tijdschrift (NGT) | 1971 | | pagina 11