De belangrijkste gevolgen van de integratie van de
computer in het onderwijs zijn:
1. Door de ogenblikkelijke respons, die de student
steeds krijgt, raakt hij veel sterker dan voorheen
bij zijn studie betrokken. Doordat hij dialogisch
werkt, onderkent hij veel sneller zijn fouten.
Vooral voor studenten uit de sociaal zwakkere
milieus schijnt de grotere betrokkenheid zeer po
sitief te werken.
2. Het onderwijs, zowel aan de computer als los
daarvan wordt veel meer geïndividualiseerd, flexi
beler. Aan de kant van de computer doordat
een aantal parallelle mogelijkheden kunnen wor
den ingebouwd en elke student voortdurend aan
wijzingen kan krijgen, die mede bepaald worden
door zijn eigen prestaties. Zo maakte één van de
voordrachten melding van een serie lessen wis
kunde, geprogrammeerd in vijf verschillende
graden van moeilijkheid. Bij het begin van de les
sen onderging de student een test, waaruit de
computer concludeerde tot een advies ten aanzien
van de te kiezen graad van moeilijkheid.
Maar ook de docent kan zich veel meer met de
individuele moeilijkheden van de student bezig
houden, omdat hij verlost is van een aantal routi
newerkzaamheden.
3. Er komen meer mogelijkheden om na te gaan
wat de student gedaan heeft en weet. In sommige
systemen vindt dagelijks rapportage plaats door
de computer over de prestaties van elke student.
Deze rapportage kan dan weer gebruikt worden
door de docent om zijn aanpak voor de volgende
dag te bepalen.
4. Het onderwijssysteem, de onderwijsstrategie
wordt veel vollediger dan voorheen doorgelicht.
Immers een fout in de leerprogramma's wordt niet
door de computer hersteld. Fouten moeten dus
worden voorkomen. Bij het onderwijs zonder de
computer kan de docent zijn fouten direct her
stellen, nadat hij ze ontdekt heeft.
Sommige van de sprekers op het CE-congres
meenden zelfs, dat het doorlichten van de huidi
ge onderwijsstrategie wel nuttig is, maar dan
alleen om te weten hoe het niet moet.
5. Een van de zwakste punten van de huidige on
derwijssystemen, nl. een groot gebrek aan inte
gratie van de verschillende onderwerpen, wordt
in de wortel aangetast.
Samenvattend kan worden gesteld, dat op de lange
duur een revolutie in het onderwijs en in het ont
werpen van onderwijsmateriaal kan worden ver
wacht. Het gaat maar niet om kleine variaties in het
bestaande systeem, maar om de vraag: Wat kunnen
we doen dat voorheen onmogelijk was?
Een van de sprekers trok een vergelijking met het
stukje krijt.
Het krijt is volledig in het onderwijs geïntegreerd.
Zo zal het ook met de computer gaan. De computer
kan niet geïsoleerd blijven tot een bepaald hoekje,
tot specifieke delen van een vak, die in tegenstelling
tot andere delen geschikt zouden zijn voor compu
tergebruik.
Geen middel tegen alle kwalen
Natuurlijk mag de computer niet gezien worden als
middel tegen alle onderwijskwalen. Ook hier zal men
op allerlei grenzen stuiten. Om enkele belangrijke
grenzen te noemen:
Onderwijs kan nooit in een gesloten systeem worden
gevangen. Er is steeds beweging en verandering. Do
cent en student staan ook voortdurend bloot aan in
vloeden van buiten.
Het is onvoorspelbaar welke fouten een student zal
gaan maken. Daarom zal elk gekozen systeem voort
durend verbeterd moeten worden.
Een belangrijke grens is die van gebrek aan tijd en
geld. Een les van een uur, op de computer gevolgd,
kost 100 tot 200 uur voorbereiding. Men staat dan
ook vaak voor een vicieuze cirkelOm geld en tijd
te krijgen voor deze soort onderwijs zal men eerst
de mogelijkheden ervan moeten aantonen, maar
ook daarvoor is eerst tijd en geld nodig.
Ook blijkt de traditionele structuur van de school
vaak een handicap te zijn. „Computer assisted in
struction" past eenvoudig niet in de bestaande struc
turen.
Hiermee hangt samen de mentaliteit van docent of
leraar, welke mentaliteit vaak een belemmering is
om verder te komen. „Teaching the teachers, that's
ngt 71
26
