Sociaal-economische aspecten van de ruilverkaveling
Inleiding
Het zal u niet ontgaan zijn dat in bepaalde kringen
hier en daar enige kritische geluiden worden geuit
over de ruilverkaveling. Ik weet niet of het u allen
bekend is, maar de Wageningse hoogleraar in de
landhuishoudkunde, de heer Horring, is één van de
mensen die ons zijn kritiek niet onthoudt. Voor het
overige is er onlangs een vergadering geweest van
de Vereniging voor Staathuishoudkunde waar ook
allerlei mensen bezwaren aanvoerden. Deze lopen
uiteen van boeren bevoordelen tot niet voldoende
doen aan bedrijfsvergroting en dergelijke meer.
Anderzijds is er ook nog een andere groep die nogal
eens kritisch gestemd is ten opzichte van de ruilver
kaveling, dat zijn de natuurbeschermers. Die zeggen
die ruilverkavelaars zijn maar cultuurrabauwen die
het kleine beetje natuurschoon dat we nog hebben
aan het omploegen zijn.
Ik wilde dit voorop stellen en vanuit deze stelling
eens gaan benaderen hoe men erbij komt, of het nu
werkelijk zo is als men stelt. Ik wil dit doen door op
mijn manier te benaderen wat ruilverkaveling van
daag aan de dag is en wel door die ruilverkaveling
samen te vatten in een aantal hoofdpunten.
Wat is nu vandaag ruilverkaveling?
Wegeninfrastructuur
Die ruilverkaveling is, als ik dat moet formuleren,
in de eerste plaats het aanpassen en het aanbrengen
van een wegeninfrastructuur, met andere woorden
het creëren van een ontsluitingspatroon in een be
paald gebied. Vroeger sprak men over landbouw-
wegen, nu over plattelandswegen. Die terminolo
giewijziging is niet voor niets gebeurd. Zij houdt in
sterke mate verband met de evolutie die dit deel
van de ruilverkaveling heeft doorgemaakt. Als u na
gaat dat de breedte van de plattelandswegen
uiteenloopt van 2 meter tot 5 meter, dan begrijpt u
dat die 5 meter brede weg niet voor de boeren ge
maakt behoeft te worden. Die kunnen ook wel op
2 meter uit de voeten. Maar het berust eenvoudig op
het feit dat op wegen die wij in het verleden hebben
aangelegd verkeerstellingen uitwijzen dat het land-
bouwverkeer, zelfs op de smalste landbouwwegen,
maar een relatief gering onderdeel van de totale ver
keersstroom uitmaakt. Het is dan duidelijk, dat de
wegeninfrastructuur praktisch alle doeleinden, die
men in het maatschappelijk verkeer kan bedenken,
vervult. Dit punt is wel van belang om even vast te
houden omdat ik daar straks nog op terug kom ten
aanzien van de grond die ervoor gebruikt wordt.
Waterhuishoudkundige infrastructuur
Ook het tweede punt van de ruilverkaveling is weer
een infrastructureel punt, nl. het aanpassen en aan
brengen van een waterhuishoudkundige infrastruc
tuur. Nu zult u zeggen, dat graven van die water
lopen is toch een typisch agrarische zaak, u kunt
er toch geen verhaal bij houden dat dat ook nog
van belang is voor de rest van de volkshuishouding.
Dat zou ik toch wel willen doen, althans pogen te
doen.
U moet hiervoor uitgaan van het feit dat we, zoals
we hier allemaal bij elkaar zitten, met de gehele
Nederlandse volkshuishouding per hoofd van de be
volking steeds meer water gaan gebruiken per dag.
De hoeveelheid water die wij omzetten is fabelach
tig gestegen ten opzichte van het verleden, maar ligt
G. VAN DER LELY
Voordracht gehouden op het Studium Generale van de
Technische Hogeschool te Delft op 25 november 1970.
SUMMARY
Social and economie aspects of land consolidation
The author deals with the evolution of the aims of land consolidation. The infra-structure
of rural roads and water courses in not only meant for agriculture, but for all interests
of society. Use of land for non-agricultural purposes, such as recreation, landscaping and
nature reserves are becoming more and more important.
Land consolidation improves the infra-structure considerably, but cannot achieve farm
enlargement to modern standards.
In the preparation and the execution of land consolidation projects, all parties and persons
concerned have the opportunity to put forward their ideas and objections. Special attention
is paid to the protection of nature.
50
ngt 71
