twee meetmerken, die ieder een identiek punt in de
samenstellende opnamen aanwijzen. De grote be
perking van de puntidentificatie tot markante pun
ten werd hiermee volledig opgeheven.
De tweede genoemde sprong in de ontwikkeling,
de mogelijkheid om opnamen vanuit een vliegtuig
te maken, behoeft geen verdere toelichting, vooral
niet met betrekking tot de wetenschap die zich ten
doel stelt afbeeldingen van het aardoppervlak te
maken. Dat door deze opnametechniek de vraag
stukken in omvang toenamen behoeft ook geen be
toog. Als we alleen al denken aan de moeilijkheden
voor goede fotografie en navigatie en aan de uit
werkingsvraagstukken die ontstaan doordat de op
namestandplaatsen en de richtingen van de camera-
as in de lucht onbekend zijn, dan is het op zichzelf
al bevredigend dat de fotogrammetrie als meetme
thode reeds voor 1940 niet meer weg te denken was
bij iedere landmeetkundige opgave van enige om
vang.
Bij deze korte en onvolledige schets van de eerste
eeuw in het bestaan van de fotogrammetrie, is de
beschrijving van de ontwikkeling niet ten einde. De
invloed van elektronische hulpmiddelen, van servo
motor tot computer, op opnametechniek en uit
werkingsmethoden is na 1940 bijzonder groot.
Zoals op zoveel gebieden leidt dit, behalve tot tech
nische verbeteringen en een versnelling van het
werkproces, tot een totaal andere aanpak van de
problemen en tenslotte tot een vergaande automa
tisering.
Dit komt aanvankelijk tot uiting door toepassing
van automatisch werkende elementen in enkele
fasen, zoals in de volledig geautomatiseerde op
namecamera en in de automatische registratie van
de plaats van het meetmerk in een geconstrueerd
ruimtemodel. Maar de mogelijkheden zijn groter
en de fotogrammetrie is nu in het stadium gekomen,
waarin de afzonderlijke bewerkingen aaneengeregen
kunnen worden in één automatisch werkend sys
teem. Het stadium waarin de operateur, de rekenaar
en de tekenaar een opzichtersrol gaan vervullen,
waarbij de mens alleen ingrijpt op bepaalde momen
ten waarop beslissingen genomen moeten worden
die nog niet geprogrammeerd zijn.
Dat de fotogrammetrie van alle landmeetkundige
methoden het verst gevorderd is op deze weg, ligt
in het wezen van de fotografie opgesloten. De foto
grafische opname is reeds een geheugen waarin ge
heel automatisch gegevens worden verzameld en op
geborgen en de fotogrammetrie heeft tot taak deze
invoer om te zetten in een uitvoer, in een door de
gebruiker gewenste vorm. Bij andere landmeetkun
dige technieken ligt het vraagstuk voor het grootste
deel bij de vorm waarin de gegevens verzameld moe
ten worden en de juiste wijze van invoer.
Indien de technische mogelijkheden voor een ver
gaande automatisering aanwezig zijn, is het kern
probleem dat de voordelen - snelle produktie tegen
aanvaardbare kosten - alleen dan verkregen worden
als het proces niet onderbroken behoeft te worden
door tijdrovende menselijke beslissingen. In de foto
grammetrie moeten die beslissingen in het uitwer
kingsproces worden genomen, door uit de veelheid
van gegevens voortdurend een keuze te maken om
alleen datgene te produceren dat voor het doel van
belang is. Bij de terrestrische methoden worden deze
beslissingen veel eerder genomen, namelijk in het
meetproces. Daar zijn ze niet uit weg te denken,
waardoor volledige automatisering daar ook niet
bereikt zal worden.
Als nieuwe methode in de landmeetkunde en karto-
grafie heeft de fotogrammetrie zich altijd beijverd
een resultaat af te leveren dat men reeds kende van
de conventionele methoden, in dezelfde vorm en zo
mogelijk met dezelfde of betere hoedanigheden. Dat
dit bereikt werd en dat de fotogrammetrische me
thode in produktief en economisch opzicht in zeer
veel gevallen de terrestrische meetmethoden heeft
verdrongen, is algemeen aanvaard. Het resultaat is
in die gevallen meestal een getekende kaart, die alle
eigenschappen bezit die men altijd aan het begrip
kaart heeft toegekend.
Van het feit dat de fotogrammetrie meer te bieden
heeft, een totaal ander produkt, is eigenlijk weinig
gebruik gemaakt. Ik doel hiermee op het onderwerp
dat ik in het begin van mijn voordracht reeds noem
de, de fotokaart, een afbeelding van de aarde die
het fotobeeld presenteert en toch enige wezenlijke
kenmerken van de kaart heeft.
66
ngt 71
