Mariene geodesie en recht
Op 14 juli, als de val van de Bastille wordt herdacht,
krijgen de Franse soldaten een cadeautje en een ver
rassing. Het cadeautje is een sigaar en de verrassing
is, dat de sigaar er niet is. Zo krijgt u bij het 30-jarig
bestaan van uw vereniging aangeboden: een toe
spraak over het recht en de verrassing, dat het recht
er nog niet is, althans vaak weinig duidelijk is en
hiaten vertoont.
Inleiding
Als ik hier over recht spreek, bedoel ik natuurlijk
niet het nationale recht, maar het internationale.
Het internationale recht rust voor een deel op ver
dragen, voor een ander deel op gewoonte; dat zijn
althans de belangrijkste bronnen van internationaal
recht. Maar door de technische ontwikkeling wordt
men soms voor geheel nieuwe vragen gesteld, waar
over zich nog geen gewoonte heeft kunnen vormen
en waarop het antwoord nog niet in verdragen is
gegeven. Zelfs als er verdragen bestaan, gelden zij
in het algemeen alleen voor de staten, die bij die ver
dragen partij zijn en alleen voorzover zij bij het aan
vaarden van de verdragsverplichtingen geen reserves
hebben gemaakt. Gelukkig zijn er omstreeks 12 jaar
geleden onder de auspiciën van de VN een aantal
algemene verdragen over het zeerecht gesloten
Deze verdragen zijn op vrij ruime schaal door de
staten aanvaard, hetzij door toetreding, hetzij door
dat staten in de praktijk blijk gaven zich naar de in
houd van deze traktaten te willen gedragen; het is
daarom verantwoord bij het bespreken van het zee
recht van die verdragen uit te gaan. Helaas vertonen
deze verdragen leemten en er is daarom ernstig spra
ke van het bijeenroepen van een nieuwe conferentie
ter verdere codificatie van het internationale zee
recht. Aan die leemten kan ik niet voorbijgaan, om
dat die zich nu juist daar voordoen, waar u met het
internationale zeerecht in aanraking kunt komen.
Die leemten komen vaak voort uit tegengestelde be
langen van staten; zij zijn een gevolg en een object
van internationale politiek.
Naar algemeen aanvaard internationaal recht moet
men, voorzover het de zee zelf betreft, onderschei
den
a. de binnenlandse wateren van een staat;
b. de territoriale zee;
c. de aansluitende zone;
d. de volle zee.
Voorzover het betreft de zeebodem en de onder
grond daarvan moet men onderscheiden:
a. de bodem van de binnenwateren en de territoria
le zee
b. het continentale plat;
c. de zeebodem buiten het continentale plat.
Voor elk van deze areas geldt een verschillend re
gime; de rode lijn, die door al deze onderscheidingen
heen loopt is, dat naarmate men verder van de kust
komt, de bevoegdheden van de kuststaat geringer
worden. In de binnenlandse wateren heeft de kust
staat de meest onbeperkte jurisdictie; in de territo
riale zee moet hij b.v. het recht van onschuldige
doorvaart eerbiedigen van schepen onder vreemde
vlag; de aansluitende zone geldt als volle zee, met
dien verstande, dat de kuststaat er nog controle mag
uitoefenen op de naleving van zijn voorschriften op
de gebieden van douane, belastingen, immigratie en
gezondheidszorg; op de volle zee - zo leerde Grotius
reeds - heeft de kuststaat geen enkele territoriale be
voegdheid meer. Weliswaar is men in de laatste 30
jaren tot de opvatting gekomen, dat de kuststaat op
J. W. JOSEPHUS J ITT A
Voordracht gehouden op 25 november 1970 voor het Land
meetkundig Gezelschap „Snellius" te Delft.
SUMMARY
With respect to legal status, different zones of the sea are distinguished. The excercise of
legal power by authorities of the coastal states ranges from intensive control near the
coast to absence of control in the open sea. One of the most important issues is the deter
mination of the boundaries between the zones. The legal status of the sea-bottom is
discussed.
The continental shelf, in particular, is the subject of hard negotiations. Sentences by the
International Court of Justice on this matter are sometimes hardly workable.
Op 29 april 1958, getekend te Genève: Verdrag inzake de
territoriale zee en de aansluitende zone, Tractatenblad 1959,
123; Verdrag inzake de volle zee, Trb 1959, 124; Verdrag in
zake de visserij en de instandhouding van de levende rijk
dommen van de volle zee, Trb. 1959, 125; Verdrag inzake het
continentale plateau, Trb. 1959, 126; Protocol van faculta
tieve ondertekening inzake de verplichte beslechting van ge
schillen, Trb. 1959, 127.
126
ngt 71
