De overzichtgever
Ie jaargang, no 6, juni 1971
„In 1939 leefden er in Toronto twee mannen, die
elkaar niet kenden. De een was leraar, hij keek proef
werken na, schreef moeilijke woorden op het bord,
voelde zich een heer en was drankbestrijder. De
ander was landmeter en - mat land, sta ik op het
punt te schrijvenwat een eigenaardig beroep".
Deze woorden vormen de aanhef van het twaalfde
hoofdstuk van „Volg het spoor terug" door J. B.
Charles [10]. De schrijver kan enkele bezigheden
van de leraar noemen maar bij de landmeter valt
hem niets in. Die meet land, ja, maar dat zegt niets
meer dan zijn beroepsnaam aangeeft. De schrijver
gaat niet fantaseren, maar kiest, wellicht enigszins
verbaasd over zijn eigen onwetendheid, het rake
woord: eigenaardig. Om u zo nodig gerust te stellen
wil ik vermelden dat de landmeter in kwestie zich
ook een heer voelde. Drankbestrijder was hij niet,
maar wel dierenbeschermer.
In deze voordracht wil ik graag spreken over enige
aspecten van de eigen aard van dit beroep. De keuze
van mijn onderwerp is mede bepaald door de over
weging dat deze bezinning op het ogenblik zeer ac
tueel is voor hen die werken bij het wetenschappelijk
onderwijs. Zij staan ten aanzien van de inrichting
van de studie voor concrete beslissingen als gevolg
van de ontwikkelingen in de maatschappij, die zich
onder andere uiten in het beleid van de regering.
Stellen wij dus de vraag: wat is de eigen aard van het
beroep van de landmeter. De benaming landmeter
helpt ons niet direct verder, dat hebben wij al ge
zien.
Een idee om verder te komen kunnen wij ontlenen
aan de wiskunde: laat ons het probleem, de land
meter, eens transformeren door een andere notatie
toe te passen. Die notatie wordt al gesuggereerd
doordat we zijn begonnen met een Canadese land
meter. Die heeft vast tegen Charles gezegd dat hij
land surveyor was. Als wij nu de inverse transfor
matie naar het Nederlands niet ineens, maar broks
gewijs uitvoeren en daarbij het woordenboek raad
plegen, dan zien we dat survey o.a. overzicht bete
kent. Ongetwijfeld zullen wiskundigen onder mijn
gehoor de wenkbrauwen fronsen bij deze broksge
wijze inverse transformatie: daar kunnen alleen
maar brokken van komen. Ik ben mij zeer bewust
van deze bezwaren, evenals van de taalkundige be
zwaren van het heen- en terugvertalen dat tot menige
anekdote over automatisch vertalende computers
heeft geleid. Maar intussen heeft een en ander mij
toch maar een naam voor de landmeter opgeleverd
die wat meer suggereert dan een man die alleen maar
land meet. Ik wil u als naam, en tevens als titel van
deze voordracht voorstellen: de overzichtgever.
Uiteraard nog steeds een eigenaardig beroep, u zult
het in Van Dale tevergeefs zoeken. Deze door een
wonderlijk stel transformaties gevonden naam is be
slist niet bedoeld om voortaan landmeter of geodeet
te vervangen, ik geef hem slechts ter globale karak-
ngt 71
J. E. ALBERDA Openbare les gegeven bij de aanvaarding van het ambt van
lector in de Landmeetkunde en aspecten van de waarnemings
rekening aan de Technische Hogeschool te Delft op 23 april
1971.
SUMMARY
The Surveyor
The work of the land surveyor is characterized as the collecting, processing and furnishing
of information on land, including the relations between man and land. Furthermore he
helps others to bring about changes in the land.
S. S. Stevens' theory of measurement is briefly sketched. Special attention is given to
the characteristic care of the surveyor with respect to the reliability of the information
he provides. In the present stage of development in The Netherlands, many surveyors
will be occupied with the relations between man and land. In education, a deep separation
between the mathematical-technical and legal-administrative sides of surveying is
deemed undesirable.
011171
lil
