De mogelijkheden die deze nieuwe camera biedt
zijn door de Nederlandse Spoorwegen in nauwe
samenwerking met Hansa Luftbild onderzocht en
men heeft met succes getracht een direct gebruik
van de opnamen te maken, dat wil zeggen zonder
stereoscopische karteringsinstrumenten in te zetten.
Straks wordt op het directe gebruik van deze op
namen teruggekomen.
2 De Zeiss RMK A 60/23 (Schmalwinkelkammer)
De RMK A 60/23 past in het standaardframe van
Zeiss voor 23 x 23 opnamen en wordt met dezelfde
filmcassette uitgerust (figuur 2). De sluitertijd vari
eert van 1/100 tot 1/1.000 sec. De relatieve opening
is 1:6,3; 1:9 respectievelijk 1:12,5. De exacte
brandpuntafstand van de Hansacamera is 61,127
cm. De vertekeningskarakteristiek van de lens is in
figuur 3 weergegeven. Hieruit blijkt dat de ver
tekening in absolute zin veel ongunstiger is dan die
van andere fotogrammetrische camera's. Hiervoor
wordt een maximum van 5 a 8/i opgegeven.
De grafiek geeft de gemiddelde waarde aan van vier
tangentieel uitgevoerde waarnemingen. Het nul
punt komt overeen met het centrum van de lens.
Uit de grafiek is af te lezen, dat de maximale ver
tekening van ca. 56/t in het opname-negatief is
terug te vinden op een cirkel waarvan het middel
punt in het opnamecentrum ligt en die een straal
heeft van ca. 6 cm.
De aangegeven vertekening stelt de radiale ver
schuiving van afbeeldingen voor, het minusteken
wil zeggen dat deze vanuit de rand der opname naar
het centrum is gericht. Vergroot men door repro-
duktie de schaal dan wordt deze vertekening over
eenkomstig groter. Men moet zich echter realiseren
om welke uiteindelijke resultaten het hier gaat.
Voorbeeld:
Opnameschaal12.500
maximale vertekening: 56/z
gemiddelde vertekening: 30/t
schaal van vergroting/ontschranking: 11.000
dan is de: maximale verschuiving: —0,14 mm
gemiddelde verschuiving: —0,07 mm
Ter vergelijking: tekennauwkeurigheid 0,10 a 0,15
mm.
Daar fotogrammetrische camera's in de regel op
een opnameafstand van oneindig zijn afgesteld, ont
staat bij fotovluchten op lage hoogten met de
RMK A 60/23 het beeld niet meer in het filmvak
maar daarachter defocussering). Hierdoor treedt
een beeldonscherpte op. In tabel I zijn de te ver
wachten waarden aangegeven.
Eist men een opnameschaal groter dan 13.000 dan
moet de camera gecorrigeerd worden. Deze correctie
bestaat uit de inbouw van een afstandraampje van
een bepaalde uit de tabel af te lezen dikte. Een de
focussering van 0,1 tot 0,2 mm kan getolereerd
worden, omdat men in het algemeen een tolerantie
grens van 30/i aanneemt voor de vermindering van
de beeldkwaliteit ten gevolge van bewegingson-
scherpte.
Stelt men nl.l/s opnameschaal
t belichtingstijd in milliseconden
v vliegsnelheid in km/h
w bewegingsonscherpte in /t
104vf
dan geldt
Uit
volgt:
36s
200 km/h
1/650 sec.
1:2.500
w 34 n
ngt 71
Fig. 3. Vertekening van de Zeiss RMK A 60/23 No 20905.
Gemiddelde uit 4 radiale metingen. Negatief ver
schuiving naar fotomidden.
Tabel I Onscherpte in de foto door defocussering bij de
60/23 camera.
fotoschaal
vlieghoogte
defocussering
1:500
300 m
1.2 mm
1:1.000
600 m
0.6 mm
1:1.500
900 m
0.4 mm
1:2.000
1.200 m
0.3 mm
1:2.500
1.500 m
0.24 mm
13.000
1.800 m
0.2 mm
1:5.000
3.000 m
0.12 mm
w
V
t
s
161
