Methoden van plaatsbepaling op zee met behulp van
elektromagnetische golven korter dan enkele meters
Dit artikel geeft een overzicht, naar de stand van
augustus 1971, van methoden en instrumenten die
van dienst kunnen zijn bij de plaatsbepaling op zee.
Voor bijzonderheden wordt verwezen naar de lite
ratuur.
1 Algemene methoden voor plaatsbepaling
In het algemeen moet worden opgemerkt dat de hier
beschouwde golven zich vrijwel rechtlijnig voort
planten zodat (bijna) optisch zicht nodig is voor een
bruikbare verbinding. Voor afstanden groter dan
enkele tientallen kilometers maakt men dan ook
veelal gebruik van vliegtuigen of kunstmanen.
Radiogolven dringen zonder veel hinder door mist
en regen heen. De ionosfeer geeft geen hinderlijke
reflecties voor deze golven. Wel worden de radio
golven in snelheid en richting beïnvloed bij het door
lopen van de ionosfeer. Bij de radiosystemen met
kunstmanen wordt deze invloed onschadelijk ge
maakt door twee of meer golflengtes te gebruiken
(dispersie).
Er volgen hier enige algemene principes, die elkaar
niet altijd uitsluiten:
1.1 Hyperbolische methoden
Bijna alle bestaande systemen van dit soort werken
met langere golven. Behalve het in hoofdstuk 2 ge
noemde systeem kan men hierbij ook onderbrengen
de Doppler-methode met behulp van kunstmanen
1.7).
1.2 Afstandsmeting
Door middel van elektronische afstandsmeting wor
den twee of meer afstanden naar bekende punten
gemeten [1] [3] [4].
1.3 Line crossing
Dit is een methode van afstand meten tussen twee
niet bewegende punten A en B, waarbij simultaan
twee afstanden gemeten worden tussen een bewe
gend vaartuig of vliegtuig V en de twee vaste pun
ten (zie figuur 1). De afstand AB kan berekend
worden uit de afstanden AV en BV op het moment
dat (AV+BV) minimaal is [16, blz. 254-257], Af
standen tot honderden kilometers kunnen op deze
manier zeer nauwkeurig gemeten worden.
1.4 Continue trilateratie
De positie van het onbekende stilstaande punt C
wordt hier bepaald door vanaf een vliegtuig V con
tinu en simultaan de afstanden te meten naar de
punten A en B (zie figuur 2.) Ook deze methode is
geschikt om met hoge nauwkeurigheid afstanden
van honderden kilometers te overbruggen. Zie [4,
blz. 367-387],
1.5 De methode die met de weinigzeggende naam
ABC wordt aangeduid (Airborn Control)
Hierbij wordt gebruik gemaakt van een helikopter
die men zo goed mogelijk boven het onbekende punt
laat stilstaan met behulp van een afloodapparaat
aan boord of met een oploodapparaat op de grond.
Op het moment dat de helikopter zich juist boven
het onbekende punt bevindt, wordt hij vanaf be-
-74-
c
A.
N>,
ngt 71
J. C. DE MUNCK
SUMMARY
A review of methods and instruments that may be used for position fixing at sea. Ship-
born, airborn and satellite systems are mentioned.
For more details reference is made to literature.
er"
Fig. 1. Line crossing.
v
V'
Fig. 2. Continue trilateratie
189
