Enkele systemen zijn in ontwikkeling waarbij men
met behulp van korte radiogolven richtingen meet
met bruikbare nauwkeurigheid:
Electrotransit. Twee of meer zendertjes op de wal
zenden 8 mm-golven uit. Met behulp van twee para
bolische antennes aan boord worden de richtingen
naar deze zendertjes gemeten met een nauwkeurig
heid van 10 boogseconden (3 x standaarddeviatie).
Afstandbereik 50 m tot 50 km. [2, blz. 19-21],
Goniofix, waarmee men richting en afstand wil
meten. Nauwkeurigheid in de richting 1' a 2' en in
de afstand 1 a 2 meter. Golflengte enkele centi
meters. Men maakt hierbij gebruik van antennes die
automatisch op elkaar gericht blijven (systeem
„Artemis"). Dit systeem is in ontwikkeling bij het
Christiaan Huygens Laboratoiium te Noordwijk.
Zie [21 artikel 4],
5 Systemen waarbij kunstmanen gebruikt worden
Van deze systemen zijn er (nog) slechts zeer weinig
in gebruik:
a. Transit (Navy Satellite Navigation System,
Verenigde Staten). Een Dopplersysteem met een
aantal satellieten in polaire banen (inclinatie ca.
90°). De kunstmanen zenden draaggolven uit met
stabiele frequenties van ca. 150 MHz en 400
MHz, gemoduleerd met signalen die de baan-
elementen aangeven en zekere tijdstippen.
De nauwkeurigheid van het gemiddelde van een
aantal waarnemingen ligt in de orde van 100 m
(voor een stilstaand station). Voor een varend
schip is de nauwkeurigheid aanmerkelijk slech
ter. Enige tientallen malen per dag is een positie
bepaling mogelijk.
Verschillende firma's brengen ontvangers op de
markt die geschikt zijn voor plaatsbepaling met
dit systeem. Bijvoorbeeld: I.T.T., Honeywell,
Magnavox, Rohde und Schwarz.
Zie [4, blz. 339-352], [6, blz. 185-194], [11, blz.
B2-B11], [2, blz. 92-98], [14, blz. 151-162] en
[15].
b. Er zijn ook andere kunstmanen met Doppler-
zenders aan boord, zoals „ANNA" (V.S.) en
twee „DIADÈMES" (Frankrijk) [6, blz. 305-
337], [11, blz. B2-B11
c. Secor. Dit meetsysteem is vergelijkbaar met ge
wone radio-afstandmeters: een radiozender
ontvanger in de kunstmaan en een aantal zender
ontvangers op de grond. De golflengten liggen
in de orde van een meter.
Nauwkeurigheid: enkele meters. Het systeem
wordt gemaakt door Cubic Corp., San Diego
(Cal., V.S.). Zie [4, blz. 300-338], [6, blz. BI 2-
B25],
d. Laser-afstandmeters naar kunstmanen. Hier
voor is een stabiel station nodig. Het is niet on
mogelijk dat deze methode in de toekomst ook
geschikt te maken is voor een schip met behulp
van een gestabiliseerd platform. Zie [11, blz.
58-59 en blz. B46-B52],
6 Enige toepassingen van bovenstaande methodes
door Nederlandse organisaties
Autotape wordt in de Nieuwe Waterweg gebruikt
voor de plaatsbepaling van twee blokken vaartuigen
en een stortvaartuig [21]. Drie systemen met ieder
twee kanalen zijn er in gebruik. De handelbaarheid
en de nauwkeurigheid zijn goed. Hinder van onder
brekingen en reflecties door passerende schepen
blijft binnen redelijke grenzen. Wel had men in het
begin moeilijkheden met de frequentietoewijzing.
Aerodist MRC2 is onder meer gebruikt voor een
trilateratie in Suriname.
Omtrent de resultaten is-althans aan de schrijver-
niets bekend.
Shoran wordt gebruikt door de Shell-groep voor
plaatsbepaling op zee en voor triangulatie over zee.
De resultaten zijn bevredigend [22, paper Gl],
RPS (Motorola)Enkele proefmetingen zijn ver
richt door de Rijkswaterstaat, met de versie met
ronddraaiende antenne. De resultaten zager er gun
stig uit.
Atlas Radiolog wordt bij diverse diensten gebruikt
om afstanden in de raai te bepalen bij ladingswerk
op rivieren en aan de kust.
Transit Dopplersatelliet) wordt gebruikt door de
Shell-groep voor plaatsbepaling op zee. Experimen
tele metingen worden verricht door de afdeling
Elektrotechniek van de T.H. te Delft.
194
ngt 71
