Berichten
breedtecorrectie. Deze metingen kunnen mede gebruikt wor
den door het Staatstoezicht op de Mijnen. Deze dienst is
onder andere belast met het toezicht op hetgeen in de talrijke
Limburgse groeven gebeurt. De ingangen van de groeven
moeten in elk geval nauwkeurig bekend zijn om dit toezicht
te kunnen uitoefenen.
Naast deze geodetisch-technische metingen en de uitwerking
ervan wordt in de scriptie een theoretische beschouwing ge
geven over het zwaartekrachtsveld binnen de aarde.
Als derde onderwerp waaraan aandacht is besteed kan een
beschouwing over het eigendom van de bovengrond en het
gebruik van de eronderliggende groeve genoemd worden.
Getracht is derhalve de verschillende aspecten die de studie
kenmerken tijdens het afstuderen naar voren te laten komen.
H. M. de Heus en J. van der Linde
VAN VERRE RICHTINGEN EN
ANDERE LOSSE POTEN
Een opzet van rekenprogramma's, die ook geschikt zijn voor
de vereffening en toetsing van inwendig niet-gesloten meet
kundige grondslagen en enige toepassingen daarvan.
Samenvatting
Door terreinsomstandigheden is het vaak niet mogelijk een
ideale vorm voor een meetkundige grondslag met kring-
netten te vinden, vooral bij aansluitingskonstrukties aan ge
geven punten. Hierbij zal men al snel vervallen tot konstruk-
ties met insnijdingen, losse poten of zelfs enkele verre rich
tingen. In het eerste gedeelte van deze skriptie is een opzet
voor rekenprogramma's gegeven, waarmee men elke wille
keurige figuratie kan verwerken. De vereffening geschiedt
met de methode der kleinste kwadraten en de uitvoer van
het rekenprogramma verstrekt informatie over:
- de vereffende koördinaten,
- de betrouwbaarheidsgebieden van de waarnemingen en de
koördinaten,
- de waarnemingen, die niet aan het model voldoen (fout
kunnen zijn),
- de precisie van de vereffende koördinaten.
Met dit programma is het nu mogelijk, behalve inwendig ge
sloten kringnetten, ook veelhoeken, snelliuspunten en netten
met verre richtingen te toetsen en te vereffenen en wel zo
danig, dat de gegeven aansluitingspunten (R.D.-punten) geen
korrektie krijgen.
In het tweede gedeelte van de skriptie zijn een aantal kring-
netten met verre richtingen en losse poten als aansluitings
konstrukties en veelhoeken, die tot een standaardvorm her
leid zijn, doorgerekend, waaruit o.a. de volgende konklusies
getrokken konden worden
I. voor de precisie, maar vooral voor de betrouwbaarheid,
is het beter aansluitingskonstrukties op gegeven punten
zoals een excentrische opstelling en lokale driehoeks
meting samen met het gehele net te vereffenen en te
toetsen
2. o.a. bij kringnetten geeft een verre richting een aanmerke
lijke verhoging van de betrouwbaarheid
3. het is zinvol enkele verre richtingen te gebruiken als aan-
sluitingskonstruktie.
In de H.T.W.-I956 zijneen aantal verkenningsregelsen -eisen
gegeven voor een veelhoek; deze zijn echter afgestemd op de
precisie. Met betrekking tot de betrouwbaarheid vinden we
o.a. het volgende:
4. een fout in een pseudo-lengte van een veelhoek kunnen
we niet lokaliseren. De grootte van een nog te vinden fout
kunnen we echter verkleinen door de hoek tussen de zijde
en de richting van de polygoon te vergroten
5. een tussenoriëntering in een veelhoek geeft een sterke
verbetering van de betrouwbaarheid van de pseudo-
lengten.
102
NORMONTWERP NEN 3116
Technische tekeningen. Aanduidingen voor leidingen op
leidingkaarten.
De kunst van het kaarttekenen wordt nog steeds in zeer speci
fieke zin als verfijnd handwerk op kleine en grote schaal uit
geoefend op de tekenkamers van bedrijven die leidingnetten
beheren. Hoe abstract de kunstprodukten uit die ateliers voor
de buitenstaander er door het pretentieloze lijnenspel ook
mogen uitzien, het is ontoelaatbaar dat de gebruikers van de
kaarten er een eigen betekenis aan gaan toekennen. De norm,
waarvan het ontwerp thans ter kritiek is gepubliceerd, is er op
gericht dat de gebruiker snel de genormaliseerde signaturen
voor kabels, leidingen en de daarin opgenomen voorzieningen
herkennen en voor elk misverstand over wat er zich onder
de oppervlakte afspeelt worden behoed. De signaturen be
treffen leidingen voor elektriciteit, telecommunicatie, drink
water, gas, afvalwater, enz. op beheerkaarten, detailbeheer-
kaarten, overzichtkaarten en verzamelkaarten.
De opsommingen maken het duidelijk dat de norm niet alleen
voor de beheerders van leidingnetten van belang is. Ook weg-
beheerders, planologen, de uitvoerenden van bouw- en grond
werken zijn gebaat bij het vlot kunnen vaststellen van wat hun
te wachten staat bij werkzaamheden in oude of nieuwe wegen
en terreinen. De mogelijkheid om schade aan leidingen zelf,
en hinder en stagnatie daardoor bij de aangeslotenen te ver
mijden is door deze norm, mits hij snel algemene toepassing
vindt, aanzienlijk vergroot. Primair is de norm bedoeld voor
de leidingnetten van openbare nutsbedrijven. Beheerders van
fabriekscomplexen hebben, terecht, ook reeds belangstelling
getoond voor het werkstuk dat door vertegenwoordigers uit
de hiervoor genoemde sectoren is opgesteld. Kritiek op het
ontwerp kan worden gezonden aan het Nederlands Normali
satie-Instituut tot 1 mei 1972. Exemplaren kunnen daar tegen
vergoeding worden besteld. Adres: Polakweg 5, Rijswijk
(ZH), tel. (070) 906800.
INSTALLATIE SOAG-ADVIESGROEP
„TOPOGRAFIE EN LEIDINGEN"
In november 1968 werd door de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten ingesteld de Stichting tot Ontwikkeling van de
Automatisering bij de Gemeenten (SOAG), met als belang
rijkste doel coördinatie van de automatiseringsactiviteiten van
de gemeenten. Bevorderd wordt o.m. de totstandkoming van
uniforme, algemeen toepasbare systemen en programma's
voor het bestuur en de administratie van de gemeenten, en de
informatievoorziening van alle andere organen die met ge
meentelijke informatie werken, zoals gewestelijke of provin
ciale bedrijven en de provinciale-, rijks- en andere overheden.
Een van de kenmerken van deze opzet is dat over het gehele
land gelijke systemen zullen worden gebruikt. Inmiddels zijn
regionale samenwerkingsverbanden opgericht, welke ieder
voor zich een bevolkingsgebied van circa anderhalf miljoen
inwoners omvatten.
De voordelen van deze landelijke opzet van de gemeentelijke
automatisering zijn duidelijk: - door samenwerking worden
èn kosten èn tijd bespaard; er kan worden beschikt over snel
lere en meer geavanceerde verwerkingsapparatuur; landelijk,
regionaal en plaatselijk komen nieuwe en betere gegevens be
schikbaar tegen relatief lagere kosten.
ngt 72
