Fotogrammetrie en computer
2e jaargang, no. 7, september 1972
Dr. Ir. G. H. Ligterink
Bij het kiezen van een onderwerp voor deze middag heb
ik me laten leiden door de omschrijving van de taak die
mij werd opgedragen bij mijn benoeming tot lector: nl.
het geven van onderwijs in de fotogrammetrie. Een ge
detailleerde beschrijving van de ontwikkeling van de
fotogrammetrie zou een levendig en kleurrijk tafereel
kunnen vormen met vele schakeringen, blikvangers en
daarnaast ook rustige pasteltinten. Het zal ons echter veel
te ver voeren, indien we hierbij alle belangrijke punten die
aandacht geven die zij verdienen. En daarom moet ik
mij, ik zou haast zeggen: gelukkig maar, beperken tot een
enkele duidelijke lijn uit het bonte tafereel van de foto
grammetrie.
Fotogrammetrie is, zoals het woord al zegt, het meten in
één of meerdere fotogrammen van objecten om afme
tingen en ligging daarvan te bepalen. Onder fotogrammen
wil ik hier verstaan fotografische afbeeldingen gemaakt
met behulp van een camera die de gehele beeldruimte in
een kort tijdsinterval in zijn geheel vast legt. Buiten be
schouwing worden hier gelaten de moderne opname
technieken zoals de line-scan" systemen, waarbij de
beeldruimte lijn voor lijn wordt afgetast.
Veelvuldig wordt van fotogrammetrie gebruik gemaakt bij
moeilijk of niet bereikbare objecten. Voorbeelden hiervan
zijn o.a. in de medische wetenschap door toepassing van
stereo-fotografie met behulp van Röntgenstralen. Ook
wanneer het doel is grootte, snelheid en aard van ver
anderingen te bepalen, kunnen fotogrammetrische metho
den aangevoerd worden en wel door een serie opnamen,
die met bekende tijdsintervallen gemaakt zijn. Deze toe
passing zien we bij het bestuderen van de bewegingen van
gletschers, golven, wolken, etc. Zo zouden nog vele toe
passingsmogelijkheden op andere gebieden genoemd kun
nen worden, zoals in de archeologie bij het bepalen van
de vorm en ligging van scheepswrakken, bewegingen in
een sleeptank, enz.
Overwegen we hierbij dat de fotogrammetrie één van de
vele toepassingen is waarbij de foto een rol speelt, dan
dienen nog vele andere onderwerpen zich ter bespreking
aan. In het bijzonder een andere tak van wetenschap, die
aangeduid wordt met foto-interpretatie.
Voor bodemkundigen, bosbouwkundigen, verkeerstech
niek etc. is de foto een belangrijk hulpmiddel, een data
bank, waarin vele gegevens overzichtelijk gerangschikt
zijn. Hierbij kunnen nog genoemd worden infra-rood op
namen en „false colour" techniek.
Om redenen die in het begin al genoemd zijn zal ik mij
verder beperken tot de fotogrammetrie, in het bijzonder
tot de fotogrammetrie in de landmeetkunde.
Overigens wil dit niet zeggen dat men fotogrammetrie kan
plegen zonder enig begrip te hebben van foto-interpretatie.
Het duidelijkst spreekt dit bij het vervaardigen van topo
grafische kaarten. Deze kaarten geven immers een be
schrijving van de topografie van een deel van het aard
oppervlak. De topografie, die zowel de natuurlijke ken
merken als de kunstwerken omvat, kan men voor zover
zichtbaar in de foto overdragen op de kaart. Men spreekt
hierbij ter onderscheiding van foto-interpretatie voor
geologische of andere doeleinden wel van topografische
interpretatie.
De fotogrammetrie in de landmeetkunde ontwikkelde zich
aanvankelijk als terrestrische fotogrammetrie. Zij is echter
pas goed op gang gekomen bij het gebruik van opnamen
vanuit vliegtuigen. Het grote verschil tussen de luchtfoto-
grammetrie, die zich snel ontwikkelde in de jaren na 1920,
en de terrestrische fotogrammetrie, die nog steeds toe-
Openbare les uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van
gewoon lector in de fotogrammetrie aan de Technisch Hogeschool
te Delft op vrijdag 16 juni 1972
ngt 72
127
